جرم کلاهبرداری همانند هر جرم دیگری دارای عناصر مادی و روانی و مجازات است که این مجازات ها شامل مجازات های تکمیلی و مجازات های تبعی هستند که در این پست به بررسی این موارد خواهیم پرداخت.همچنین به بررسی دو مفهوم کلاهبرداری ساده و مشدد می پردازیم.
رفتار مجرمانه در جرم کلاهبرداری، به صورت فعل مثبت است. یعنی با ترک فعل جرم کلاهبرداری تحقق پیدا نمیکند حتی اگر این ترک فعل همراه با سو نیت باشد هم باز از عناصر جرم کلاهبرداری محسوب نمیگردد.
برای بروز جرم کلاهبرداری تحقق سه شرط حایز اهمیت است:
در جرم کلاهبرداری توسل متهم به تقلب و بکار بردن مانور متقلبانه بسیار حایز اهمیت میباشد .
در پاسخ به این سوال بایستی گفته شود که برعهده ی هیچ یک از آنها نیست بلکه اثبات توسل متهم به وسایل و صحنه سازی های متقلبانه بر عهده دادستان (دادسرا) است.
عنصر روانی جرم کلاهبرداری :
از عنصر روانی در جرایم تحت عنوان سو نیت یاد میشود که این سو نیت به دو دسته ی سونیت عام و خاص تقسیم میگردند
سو نیت عام در جرم کلاهبرداری این است که مرتکب در توسل به وسایل متقلبانه، عامد باشد و قصد انجام آن عمل فیزیکی را داشته بوده باشد .
سو نیت خاص در جرم کلاهبرداری عبارتست از اینکه مرتکب قصد بردن مال غیر را داشته باشد .
کلاهبرداری مشدد، کلاهبرداری است که در آن مرتکب مشمول یکی از سه حالت زیر باشد:
1. مرتکب کارمند دولت یا موسسات عمومی و شهرداری ها یا نهادهای انقلابی باشد
2.مرتکب، خود را به عنوان مامور دولت یا موسسات عمومی یا شهرداری، نهادهای انقلابی و شرکت های دولتی معرفی کند
3.مرتکب برای فریب مردم از تبلیغ عامه از طریق وسایل ارتباط جمعی از قبیل رادیو، تلویزیون، روزنامه، مجله یا نطق در مجامع یا انتشار آگهی چاپی یا خطی استفاده کند. به این کلاهبرداری ها، کلاهبرداری مشدد اطلاق می شود و مجازات مرتکب آن علاوه بر رد مال به صاحب آن، ۲ تا ۱۰ سال حبس به علاوه جزای نقدی معادل مال ماخوذه و نیز انفصال ابد از خدمات دولتی است.
کلاهبرداریی که شامل هیچ یک از انواع سه گانه فوق نباشد، کلاهبرداری ساده است و مرتکب آن به حبس از یک تا ۷ سال به علاوه جزای نقدی معادل مال ماخوذه و رد مال محکوم می شود.
منظور از مجازات های تکمیلی مجازات هایی هستند که تنها در صورت ذکر شدن در حکم قاضی به محکوم علیه تحمیل می گردند. طبق ماده ۲۳ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، مجازات تکمیلی برای محکومان به مجازات تعزیری از درجه شش تا درجه یک ( که مجازات کلاهبرداری هم در این محدوده قرار می گیرد ) برای مدت حداکثر دو سال حسب نظر دادگاه با توجه به جرم ارتکابی و خصوصیات مرتکب پیش بینی شده است.
از سوی دیگر، مجازات های تبعی، مجازات هایی هستند که به تبع محکومیت و بدون نیاز به ذکر شدن در حکم دادگاه بر محکوم علیه بار می شوند. لذا به استناد بند ب ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی، محکومان به جرم کلاهبرداری به مدت ۳ سال از حقوق اجتماعی مصرح در ماده ۲۶ قانون فوق الذکر به عنوان مجازات تبعی محروم می باشند.
نظرات کاربران