معامله فضولی چیست؟بخش پنجم ادامه مبحث فوت مشتری قبل از اجازه یا رد مالک و زمان پیدایش آثار قانونی - همراه با فایل صوتی
اگر برخی از ورثه قبول و برخی معامله را رد نمایند معامله نسبت به کسانی که قبول کرده اند صحیح و نسبت به کسانی که رد کرده اند باطل است. خریدار می تواند بخشی را که مورد قبول ورثه واقع شده بپذیرد و به نسبت آن از ثمن کم کند.
هم چنین درصورتی که مشتری نسبت به فضولی بودن معامله جاهل باشد می تواند کل معامله را فسخ نماید مواد 441 و 443 قانون مدنی
فوت مشتری قبل از اجازه یا رد مالک:
فوت اصیل مانع از اجازه نیست و عقد را منحل نمی سازد؛زیرا مالک است که باید معامله را قبول یا رد نماید و مشتری نقشی ندارد تا فوت او اثری در بیع فضولی داشته باشد.
زمان پیدایش آثار قانونی
باید ببینیم عقد از چه زمانی آثار قانونی خود را خواهد داشت. ماده ۲۵۸ قانون مدنی مقرر می دارد نسبت به منافع مالی که مورد معامله فضولی بوده است و نیز نسبت به منافع حاصله از عوض آن، اجازه یا رد از روز عقد مؤثر خواهد بود. اثر قبول یا رد معامله از طرف مالک به زمان انعقاد عقد باز میگردد و درواقع رد یا قبول اثر کاشفیت و قهقرایی داشته است.
معامله فضولی چیست؟بخش پنجم ادامه مبحث فوت مشتری قبل از اجازه یا رد مالک و زمان پیدایش آثار قانونی - همراه با فایل صوتی
بطور مثال اگر فضول در فروردین سال 1394معامله ای را منعقد ولیکن مالک آن را در سال1395 تنفیذ نماید، منافع ملک از سال1394 متعلق به اصیل خواهد بود.
نکته: بیع فضولی و غیرفضولی در عقد واحد
درصورتی که بایع تنها مالک بخشی از مورد معامله باشد اما تمام آن مال را به طور فضولی بفروشد؛ بیع نسبت به بخشی از مال که متعلق به بایع بوده صحیح و نسبت به بخشی که متعلق به دیگری بوده است غیرنافذ می گردد.
مطابق ماده 256 قانون مدنی : هر کسی مال خود را به یک عقدی منتقل کند یا انتقال مالی را برای خود و دیگری قبول کند، معامله نسبت به خود او نافذ و نسبت به غیر فضولی است. بطور مثال اگر شخصی که مالک سه دانگ آپارتمان می باشد و در هنگام معامله ششدانگ آن را منتقل کند معامله نسبت به سه دانگ خود صحیح و نسبت به سه دانگ دیگر فضولی بود که در این حالت وضعیت قسمت اخیر منوط به تنفیذ آن از سوی مالک است و بر فرض رد این بخش از معامله خریدار به استناد خیار تبعض صفقه حق فسخ تمام معامله را خواهد داشت، همانطوری که در مبحث خیارات به بررسی آن پرداختیم.
معاملات متعدد بر مال غیر
بیع فضولی متعدد ممکن است طولی یا عرضی باشد.
نظرات کاربران