در این پست به بیان مورد چهارم از شرایط اجازه معامله فضولی و مواد 250 و 252 قانون مدنی و بیان فوت مالک قبل از اجازه یا رد طبق ماده253 خواهیم پرداخت.
همچنین هر گاه شخصی به طور فضولی مال غیر را بفروشد و پس از فروش، آن مال به خود او منتقل شود؛ نفوذ بیع منوط به اجازه ی بایع است. ماده ی 254 قانون مدنی بیان میدارد که : هر گاه کسی نسبت به مال غیر معامله نماید و بعد از آن مال به نحوی از انحاء به معامله کننده فضولی منتقل شود، صرف تملک، موجب نفوذ معامله سابق نخواهد بود.
چرا که معامله منعقد قبلی غیر نافد بوده و نیازمند قبولی مالک است و مالک هر شخصی باشد باید قبولی دهد. همانند آنکه شخصی مال متعلق به پدر خود را بطور فضولی معامله نماید و پس از آن پدرش فوت کند و تمام آن مال به وی ارث برسد که در اینجا مالک فعلی (کسی که قبلاً نسبت به این مال معامله فضولی کرده) می بایست معامله را اجازه را رد نماید.
اجازه درصورتی مؤثر است که مالک اهلیت (توانایی) تصرف در اموالش را داشته باشد. در غیر این صورت ولی مالک (چه ولی خاص باشد یعنی پدر، جد پدری و وصی و چه ولی عام باشد یعنی قیم) معامله را قبول یا رد می نماید.
اگر مالک معامله را قبول کرد عقد بطور کامل محقق شده و حق ردی برای ایشان باقی نمی ماند و همچنین است در صورتی که مالک معامله را ابتدائاً رد نماید که در این حالت نیز چون معامله باطل شده دیگر نمی تواند آن را قبول نماید و به همین علت ماده 250 قانون مدنی مقرر داشته است : اجازه در صورتی موثر است که مسبوق به رد نباشد والا اثری ندارد .
ماده 252 قانون مدنی بیان می دارد : لازم نیست اجازه یا رد فوری باشد، اگر تأخیر موجب تضرر طرف اصیل باشد مشارالیه می تواند معامله را بهم بزند. با عنایت به این ماده درمی یابیم که در بیع فضولی لازم نیست مالک فوراً چنین معامله ای را اجازه دهد یا رد نماید؛ البته اگر تأخیر او موجب ورود ضرر به شخص اصیل (مشتری) باشد او می تواند این بیع را برهم بزند و از مفهوم مخالف این ماده استنباط می شود که اگر تأخیر موجب ضرر اصیل نشود به حکم قاعده ایشان می بایست به پیمانی که بسته است وفادار بماند.
ماده 253 قانون مدنی مقرر داشته است که : در معامله فضولی، اگر مالک قبل از اجازه یا رد فوت نماید، اجازه یا رد با وارث است. زیرا با فوت مالک، مال به ورثه اش منتقل می شود و وراث می توانند معامله را اجازه یا رد نمایند. چنان چه ورثه متعدد باشند اجازه ی همگی آن ها برای نفوذ معامله لازم است.
نظرات کاربران