معامله فضولی چیست؟بخش دوم اشخاص موجود در معامله فضولی و غیر نافذ بودن این معاملات - همراه با فایل صوتی

در این پست به بیان اشخاص موجود در معامله فضولی و غیر نافذ بودن این معاملات خواهیم پرداخت.

مالکیت ، عقود و قرارداد ها | قراردادها | معامله فضولی

معامله فضولی چیست؟بخش دوم اشخاص موجود در معامله فضولی و غیر نافذ بودن این معاملات - همراه با فایل صوتی

همانطور که در پست قبل به آن پرداخته شد ،مقصود از معامله ی فضولی ،معامله ایست که در آن، شخصی بدون اینکه مالک مالی باشد یا از طرف صاحب آن مال ،وکالت یا نمایندگی داشته باشد، نسبت به آن مال اقدام حقوقی «از قبیل فروش ،رهن و ...» انجام دهد.معامله فضولی ممکن است تملیکی یا عهدی باشد.ماده 247 قانون مدنی در این خصوص بیان داشته است که :معامله به مال غیر، جز به عنوان ولایت یا وصایت یا وکالت، نافذ نیست ولو این که صاحب مال باطناً راضی باشد ولی اگر مالک یا قائم‌مقام او پس از وقوع معامله آن را اجازه نمود در این صورت معامله، صحیح و نافذ می‌شود.

درمعامله فضولی ۳ شخص وجود دارد:

  1. مالک: کسی که مالک اصلی و واقعی مال است و درواقع رضایت این شخص برای انجام معامله ضرورت دارد.
  2. فضول: کسی است که بدون نمایندگی و رضایت اصیل مالک اصلی اقدام به انجام معامله می نماید. (شخصی غیراز اصیل
  3. اصیل: طرف معامله با فضول

مبنای حقوقی معامله فضولی:

در این باره چند نظریه داده شده است:

۱.قانون مدنی ما به پیروی از فقه امامیه اراده را یک عنصر بسیط (ساده) ندانسته بلکه آنرا به ۲ عنصر قصد و رضا تقسیم نموده است بموجب این نظر آنچه که در معاملات باید منسوب به مالک شود رضای اوست وچنانچه قصد انشایی که ازجانب شخص دیگر اظهار شده به رضای مالک بپیوندد عقد صحیح و آثار حقوقی خود را به بار می آورد. به موجب این نظر معامله فضولی میان معامل فضولی و اصیل صورت می پذیرد ولی چون رضای مالک را به همراه ندارد معامله ناقص است و هر موقع این رضا به قصد معامل فضولی ضمیمه شود آن معامله ی ناقص به یک عقد کامل تبدیل می گردد ومالک و اصیل در برابر هم ملتزم می گردند

معامله فضولی چیست؟بخش دوم اشخاص موجود در معامله فضولی و غیر نافذ بودن این معاملات - همراه با فایل صوتی


  1. نظر دیگر این است که در تمام مواردی که مالک نتیجه معامله فضولی را میپذیرد در واقع میپذیرد که معامل فضولی در معامله انجام شده نماینده او بوده است . مقنن با احترام به اراده ی او این معامله را پذیرفته وآثار عقد را متوجه مالک می گرداند.

به طور کلی معاملات به سه دسته تقسیم می شوند:

  1. معامله ی صحیح؛
  2. معامله ی باطل؛
  3. معامله ی غیرنافذ؛

معامله ی غیرنافذ به این معناست که در یکی از ارکان عقد یا معامله ای که قانون ذکر کرده است، نقص و خللی وجود دارد و به همین دلیل، هرچند که معامله کلا باطل نیست، ولی نمی تواند صحیح هم قلمداد شود. به عبارت دیگر، در معامله فضولی، هرگاه نقص و خلل موجود برطرف شود، معامله صحیح و کامل می شود. یکی از ارکانی که قانون برای صحت معامله ذکر کرده است، وجود رضایت مالک است. از آنجا که در معامله فضولی این رضایت وجود نداشته است و فضول، بدون اطلاع یا رضایت مالک اقدام به انجام معامله می کند، معامله ی مذکور غیرنافذ است و تنها درصورت اخذ رضایت متعاقب مالک، صحیح و کامل می شود. این رضایت متعاقب می تواند به صورت صریح یا ضمنی باشد. در اصطلاح حقوقی تنفیذ مالک را اجازه (و یا قبول) و عدم تنفیذ معامله را رد می گویند.

اجازه ی صریح به این شکل است که مالک به صراحت و به وسیله ی لفظ، معامله را اجازه می نماید. (درواقع معامله ی انجام شده توسط فضول با طرف مقابل را با همه ی شرایطی که دارد، قبول می کند.) اجازه ی ضمنی به این شکل است که مالک پس از آگاهی از معامله به صورت ضمنی، مانند اعطای وکالت به فضول، این اقدام وی را تجویز می کند.




نظرات کاربران


کاوه آراسته -  15 مهر 1399
سلام با تشکر از مطالبتون مدتی قبل برای خرید یک خانه ورثه ای با 4 نفر وارث اقدام کردم. بیع نامه را ۳ نفر از فروشندگان امضا کردند و هر چه صبر کردیم نفر چهارم حاضر نشد و به دو روز بعد موکول شد. چک ثمن معامله را به آن ۳ نفر دادم ولی در بیع نامه شرط کردیم تا نفر چهارم بیع نامه را امضا نکرده چک را وصول نکنند و تا امروز هم نکردند ولی دیگر حاضر به معامله نیستند و میگویند دچار اختلاف خانوادگی شده اند. میگویند چک را پس بگیر و معامله هم صورت نگرفته است. آیا این مورد شامل ماده ۲۵۶ قانون مدنی میشود؟ بیع صورت گرفته یا خیر؟ میتوانم ۳ نفر امضا کننده را ملزم به فروش سهم خودشان کنم؟ آیا راهی هست برای الزام به انتقال شش دانگ؟ خیلی ممنونم

تیم محتوای احقاق -  15 مهر 1399

سلام وقتتون بخیر ...پاسخ به این سوال بستگی به نحوه ی نگارش مبایعه نامتون داره