آیا با مفهوم ولایت قهری آَشنایی دارید؟

مقدمه:

زن و شوهر مقیم ایران در صورت توافق با یكدیگر می توانند سرپرستی طفلی صغیر را بر عهده بگیرند مشروط بر آنكه منافع مادی و معنوی طفل را تأمین كنند.

شرایط زوجین برای فرزند خواندگی پنج سال تمام از تاریخ ازدواج زوجین گذشته باشد و آنها در این مدت صاحب فرزند نشده باشند، سن یكی از آنها حداقل 30 سال تمام باشد، زوجین سابقه محكومیت كیفری مؤثر نداشته باشند، هیچ یك از زوجین محجور نباشد، زوجین صلاحیت اخلاقی داشته باشند، زوجین یا یكی از آنها امكان مالی برای نگهداری كودك بی سرپرست را داشته باشد، هیچ یك از آنان مبتلا به بیماری واگیر صعب العلاج نباشد و معتاد به الكل، مواد مخدر یا سایر اعتیادات مضر نباشد.

شرایط طفلی كه به سرپرستی واگذار می شود سن طفل كمتر از 12 سال باشد، هیچ یك از والدین یا جد پدری كودك شناخته نشده یا در قید حیات نباشد یا از كودكانی باشند كه به سازمان بهزیستی سپرده شده و سه سال تمام پدر و مادر یا جد پدری آنها مراجعه نكرده باشند.

بیان معنای محجور ،ولایت و قهری:

لازم به ذكر است، محجور به شخص بالغی گفته می شود كه توانایی ذهنی كافی ندارد و به حكم دادگاه تحت سرپرستی شخص دیگری قرار می گیرد. ولایت در لغت به معنای حكومت كردن، تسلط پیدا كردن، دوست داشتن، یاری دادن، دست یافتن و تصرف كردن آمده است.

قهری در لغت به معنای جبری و اضطراری است؛ در اصطلاح حقوق مدنی، ولایت، قدرت و اختیاری است كه برابر قانون به شخص صلاحیتدار برای اداره امور محجور واگذار شده است. ولایت، ممكن است به حكم مستقیم قانون به شخصی داده شده یا به موجب وصایت واگذار شده یا به حكم دادگاه برقرار شده باشد. بنابراین، ولی قهری شخصی است كه به حكم قانون تعیین می شود و سمت خود را مستقیماً از قانون می گیرد و ولایت او یك وظیفه خانوادگی و اجتماعی و به تعبیر دیگر، اجباری است نه اختیاری و شاید به همین جهت آن را قهری نامیده اند.

حتی بعضی از حقوقدانان ولایت قهری را به ولایت اجباری تعریف كرده اند. طبق ماده 1180 قانون مدنی، طفل صغیر، تحت ولایت قهری (سرپرستی) پدر و جد پدری خود است همچنین طفل غیر رشید یا مجنون، در صورتی كه عدم رشد یا جنون او متصل به صغر باشد.

همچنین در ماده 1182 قانون مدنی آمده است كه هر گاه طفل هم پدر و هم جد پدری داشته باشد و یكی از آنها محجور یا به علتی ممنوع از تصرف در اموال مولی علیه شود ولایت قانونی او ساقط می شود.

لازم به ذكر است طبق ماده 1183قانون مدنی، ولی در همه امور مربوط به اموال و حقوق مالی مولی علیه، نماینده قانونی اوست.