اولیای قهری به چه معناست ٬ ضم امین چیست

در بسیاری از مکاتب دنیا پدر به عنوان ولی قهری محجور شناخته شده است. ولایت قهری پدر و جد پدری در قوانین ما امری ثابت شده است و به گونه ای میتوان گفت که همطراز هم میباشند . در صورت نبود اولیای قهری و یا عدم صلاحیت وی و ... از سوی حاکم شرع فردی امین به ولی ،قیم یا مانند آن ضمیمه میشود که به آن ضم امین گویند.

فهرست

اولیای قهری به چه معناست ٬ ضم امین چیست

در همه مكاتب فقه اسلامی ، اعم از خاصه وعامه ، پدر دارای سمت ولایت قهری بر فرزند صغیر خود است. حقوق امامیه كه قانون مدنی ایران از آن پیروی كرده است ، دارای خصوصیتی در این زمینه است زیرا جد پدری را همطراز و در ردیف پدر در ولایت از محجور قرار داده است.ضمیمه کردن فردی امین تحت شرایطی از سوی حاکم شرع ،به ولی ،قیم و مانند آن را ضم امین گویند.در این نوشته به بیان ضم امین ،معنی ضم امین ،معنی ضم امین در حقوق ،اختیارات ضم امین و ... خواهیم پرداخت.

اولیای قهری در مذاهب و مکاتب گوناگون:

در همه مكاتب فقه اسلامی ، اعم از خاصه وعامه ، پدر دارای سمت ولایت قهری بر فرزند صغیر خود است. درمذهب مالكی و قوانین احوال شخصیه تونس و مراكش كه مبتنی بر این مذهب می باشند پدر تنها ولی قهری به شمار می آید .

در مذهب حنبلی نیز همین نظر پذیرفته شده است . درواقع بنا بر عقیده مالكیان و حنبلیان ، جد پدری به هیچ وجه دارای ولایت قهری بر شخص صغیر یا اموال او نیست و بعد از پدر ولایت به وصی او تعلق می گیرد و چنانچه وصی نباشد ولایت با حاكم شرع است.

لیكن حنفیان و شافعیان و امامیان جد پدری را نیز دارای سمت ولایت قهری می شناسند. آنان به استناد بعضی از روایات و اخبار جد پدری را ملحق به پدر می دانند . گاهی نیز در این زمینه به مهر و علاقه جد پدری نسبت به نوه خود استدلال كرده اند .

اما مهر و علاقه ، اگر بتواند مبنای اعطای ولایت قرار گیرد ، نزد جد مادری و جدات پدری یا مادری نیز وجود دارد . پس چرا آنان ولی قهری شناخته نشده اند؟ دلیلی كه علاوه بر روایات می توان برای الحاق جد پدری به پدر ذكر كرد، و به نظر ما یك دلیل بنیادی است، همان نظام پدر سالاری است ، نظامی كه از دوره پیش از اسلام وجود داشته وهنوز در كشورهای اسلامی زنده است .به هرحال ، جد پدری در مذاهب امامی ،حنفی و شافعی ولی قهری شناخته شده است .

مع هذا در همه این مذاهب درجه او در مقام مقایسه با پدر وصی او یكسان نیست . شافعیان گفته اند : جد پدری از لحاظ سلسله مراتب بعد از پدر قرار می گیرد ،لیكن بر وصی منصوب از جانب او مقدم می شود .

حنفیان برآنند كه در اداره اموال ،وصی پدر برجد پدری مقدم است و جد پدری فقط در صورتی كه وصی وجود نداشته باشد ، دارای سمت ولایت خواهد بود و چنین استدلال می كنند كه پدر كسی است كه بیش از هر شخص دیگر به فرزند خود مهر دارد ، پس اگر شخصی را به عنوان وصی تعیین كند، بدان جهت است كه این كار را به مصلحت طفل می داند و از این لحاظ اراده او باید بعد از فوتش محترم شمرده شود ، همانطور كه در زمان حیاتش محترم است .

نظریه حنفیان صریحاً مورد قبول قانونگذار مصر قرار گرفته است و می توان گفت : در حقوق سوریه نیز همین راه حل پذیرفته شده است،هر چند كه مواد قانون احوال شخصیه سوریه درباره تقدم وصی پدر بر جد پدری صراحت ندارد .باید یادآور شد كه حنفیان در ولایت برنفس ، یعنی ولایت كه برای امور غیر مالی مانند مواظبت شخص وتعلیم و تربیت ونظارت در ازدواج صغیراست، برای وصی پدر سمتی قائل نیستند، و نیز بر این عقیده اند كه در صورت فقدان پدر و جد پدری سایر خویشان ذكور پدری ( عصبه ) به ترتیب تقدم در ارث ولایت برنفس خواهند داشت .

اولیای قهری به چه معناست ٬ ضم امین چیست


ولایت قهری در فقه امامیه و قانون مدنی

@article604@

اعطای ولایت قهری به مادر و بیان تفاوت قانون الجزایر با قانون ایران در خصوص ولایت قهری

@article605@

حقوق جدید در خصوص تعدد جد پدری به بیان چه مواردی پرداخته است ؟

@article606@

ولایت قهری مادر و مواردی که آن را محدود میکند و بیان ضم امین در فقدان ولی قهری

@article607@

ماده 110 قانون امور حسبی در خصوص انتصاب مادر به عنوان امین و مدارک و منضمات مورد نیاز جهت طرح دعوای ضم امین

@article608@

در صورت عدم وجود مدارک اختیاری جهت طرح دعوای ضم امین چه مواردی را بایست ارائه نمود ؟

@article609@

پرسش و پاسخ های متداول در خصوص ضم امین (بخش دوم)

@article610@

پرسش و پاسخ های متداول در خصوص ضم امین (بخش اخر)

@article611@

امیدوارم مطالب فوق الذکر پاسخگوی سوالات شما در خصوص مسائلی چون ضم امین یعنی چه ،موارد ضم امین ،ضم امین به ولی قهری ،ضمن امین به قیم و... بوده باشد.




نظرات کاربران


مجتبی -  22 اسفند 1401
سلام ، بسیار عالی و مفید بود ممنونم