قانونگذار بر اساس نیاز جامعه برای هر عمل خلاف اخلاق و نظم عمومی که توسط هر فرد در جامعه رخ دهد ،مجازات تعیین متناسب با عمل ارتکابی تعیین نموده است.مجازاتها در قوانین ایران به سه دسته ی کلی تقسیم می شوند :1.مجازات اصلی 2. مجازات تکمیلی 3. مجازات تبعی
مجازات یا کیفر به معنای اینست که اگر کسی عمل خلاف اخلاق عمومی یا عرف و عادت آن جامعه یا خلاف قانون انجام دهد چون آن عمل بد است پس باید عقوبت و پاداش آن عمل را ببیند یعنی تنبیه شود و یا مجازات شود تا هم خود و هم دیگران متنبه شوند و دیگر آن عمل را انجام ندهند یعنی باید مشقت آن عمل را بچشد و متوجه شود نتیجه آن عمل بد یا اشتباه چیست و درس عبرتی برای وی و سایرین گردد. حال در قانون به ازای هر عمل بد و خلاف که قانونگذار بیان کرده چه امری بد و خلاف است تنبیهی هم برای آن بیان کرده است.
هدف از تعیین مجازات هم همین است که افراد جامعه بدانند که اگر اعمال آنها جان و مال دیگران را به مخاطره اندازد ، اقدامات آنها بی جواب نخواهند ماند .افراد جامعه آزادی های خود را فقط در حدودی از دست می دهند كه از قبل از سوی قانونگذار پیش بینی شده باشد و فقط مجازاتی را متحمل می شوند كه قانونگذار از پیش نوع و میزان آن را تعیین كرده است. در این میان و بر این اساس، مجازات های خارج از قانون جرم محسوب می شود. قانونگذار مجازات های مختلفی را تصویب کرده است که یک دسته از آنها مجازات های تبعی است.
مجازات ها در قوانین ایران به سه دسته ی کلی زیر تقسیم می شوند:
1.مجازات اصلی 2.مجازات تکمیلی 3 .مجازات تبعی
در پستهای قبل به بیان و بررسی نوع اول و دوم مجازاتها که مجازات اصلی و تکمیلی بود پرداختیم .حال به بیان نوع سوم آنها یعنی مجازات تبعی می پردازیم.
هر جرم مستلزم تحمل یک نوع مجازات است، اما در کنار مجازات های اصلی، یکسری مجازات ها به طور خودکار بر مجرم بار می شوند
مجازات تبعی، مجازاتی است که به صرف محکومیت متهم به یکی از مجازات ها یا اقدامات تامینی و تربیتی، به صورت پیش فرض بر محکوم بار می شود و باید توجه کرد که مجازات تبعی با مجازات تکمیلی اشتباه گرفته نشود؛
مجازات تبعی عموما محدود به محرومیت از حقوق اجتماعی است و نیاز به اجازه قاضی در حکم خود ندارد ولی مجازات تکمیلی برخلاف مجازات تبعی محدود به محرومیت از حقوق اجتماعی نیست و همچنین نیاز به اجازه قاضی در حکم خود دارد.
مجازات های تبعی بنابر حکم قانون به صورت خودبه خود و به تبع مجازات جرم انجام شده، به مجرم تحمیل خواهد شد. اکثر مجازات های تبعی، حقوق اجتماعی مجرمان را نشانه می روند و طبق تعریف قانونی، حقوق اجتماعی عبارت است از حقوقی که قانون گذار برای اتباع کشور جمهوری اسلامی ایران و سایر افراد مقیم در قلمروی حاکمیت آن منظور کرده و سلب آن به موجب قانون یا حکم دادگاه صالح است. این مجازات ها اصولاً در جرایم عمدی کاربرد دارند.مجازاتهای تبعی برخلاف مجازات های اصلی و مجازات هایی که در تکمیل مجازات اصلی وضع می شوند، نیازی به اشاره آنها در حکم دادگاه نیست؛ بلکه این مجازات ها بنابر حکم قانون به صورت خودبه خود و به تبع مجازات جرم انجام شده به مجرم تحمیل خواهد شد. بطور کلی ،مجازات تبعی در حكم دادگاه نوشته نمی شود اما اگر فردی محكوم به مجازات های خاصی شد، خود به خود از یكسری مزایای اجتماعی محروم می شود. به عنوان مثال نمی تواند كاندید و یا عضو هیات مدیره شركت شود.
در نتیجه مجازات تبعی یعنی اینكه شخص به یك مجازات هایی كه محكوم شد، از یكسری حقوق اجتماعی هم به صورت اتوماتیك وار محروم می شود. البته بسته به اینكه آن محكومیت به چه شكل و تا چند سال باشد.
نظرات کاربران