سو پیشینه چیست ٬ سوء پیشینه موثر و غیر موثر

بیان موارد مهمی از سابقه کیفری موثر و سو ءپیشینه ی کیفری

ثانیاً ممکن است این سوابق در کشف جرم و صدور قرار تأمین کیفری و در نهایت نوع و شدت مجازات تأثیر گذارد. زیرا حسب بند ث. ماده ۲۳۷ قانون آئین دادرسی کیفری سال ۱۳۹۲، چنانچه متهم حداقل یک فقره سابقه محکومیت قطعی (به توصیفی که اشاره شد) به علت ارتکاب هر یک از جرایم سرقت، کلاهبرداری، اختلاس، ارتشاء، خیانت در امانت و جعل و استفاده از سند مجعول را داشته باشد، صدور قرار بازداشت موقت الزامی است.

این وصف ضمن اینکه سایر محکومیت ها مانند جریمه و شلاق تاثیری در حقوق افراد ندارد، موجب جلوگیری از اعمال سلایق شخصی و برخورد های غیرمنطقی با برخی مجرمین و مرتکبین جرایم غیرعمد، خواهد شد. زیرا قانونگذار با تمام مجرمان رفتار یکسانی نکرده، بلکه به تناسب جرم ارتکابی برخورد کرده است.

با این توضیح آشکار می شود سوابق افرادی که مرتکب جرایم غیرعمدی شده اند، آن ها را از حقوقی که تمامی افراد جامعه از آن بهره مند هستند محروم نمی کند. در واقع جرایم درجه یک تا پنج در این ماده به دنبال خود مجازات های تبعی را می آورند و این همان محکومیت قطعی کیفری مؤثر است

سابقه کیفری موثر، محکومیتی کیفری است که به طور خودکار و بدون نیاز به درج در حکم دادگاه شخص را از حقوق اجتماعی برای مدتی محروم می کند. به این ترتیب شخص در طول این مدت دارای سوء پیشینه تلقی شده و پس از انقضای این مدت، سوء پیشینه وی قانوناً رفع اثر می گردد.

در کشور ما تا قبل از اصلاح قانون مجازات اسلامی، معمولاً ارتکاب هر نوع جرمی در سوابق افراد درج می شد، اما پس از اصلاح این قانون و تصویب آن، فقط در خصوص محکومیت های موثر و در جرائم مهم سوء پیشینه برای افراد لحاظ می شود.

در قانون جدید مجازات اسلامی ضمن مشخص کردن محکومیت های موثر و منجر به محرومیت از حقوق اجتماعی، سایر محکومیت ها تاثیری در حقوق افراد ندارد. بنابراین، اجرایی شدن قانون سوء پیشینه از تضییع حقوق اجتماعی افرادی که به دلیل وجود سوابق کیفری از حقوق اجتماعی و استخدام در برخی مشاغل محروم اند، جلوگیری می کند.

مفهوم سوء پیشینه ی کیفری چیست ؟

سوء پیشینه کیفری یا همان سوء سابقه عبارت از اعتباری است که شخص مجرم در اثر ارتکاب بعضی جرایم، بصورت دائم یا موقت از دست می دهد.

اطلاعی از دسته بندی مجازاتها طبق ماده 19 مجازات اسلامی دارید؟

در واقع شخصی که مرتکب برخی از جرایم خاص می شود، بر اساس قانون صلاحیت و اعتبار انجام برخی از امور و یا صلاحیت عهده دار شدن برخی از مسئولیت ها، تکالیف، امتیازات و همچنین بهره مندی از برخی حقوق اجتماعی را که در حالت طبیعی تمامی افراد جامعه از آن برخوردار هستند را بصورت موقت و یا همیشگی از دست می دهد.

در مواردی مثل استخدام در ادارات دولتی و حتی ثبت شرکت الزاماً باید دارای گواهی عدم سوء پیشینه باشید.

قانون گذار سوء پیشینه کیفری را محکومیت مؤثر کیفری یا مجازات تبعی نامیده است و جرایم درجه یک تا پنج مندرج در ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی دارای مجازات های تبعی هستند.

ماده 19 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 به بیان دسته بندی جرایم تعزیری پرداخته است :

مجازات های تعزیری به هشت درجه تقسیم می شود:

درجه ۱
- حبس بیش از بیست و پنج سال
- جزای نقدی بیش از یک میلیارد (1،000،000،000) ریال
- مصادره کل اموال
- انحلال شخص حقوقی

درجه ۲
- حبس بیش از پانزده تا بیست و پنج سال
- جزای نقدی بیش از پانصد و پنجاه میلیون (550،000،000)ریال تا یک میلیارد (1،000،000،000) ریال

درجه ۳
- حبس بیش از ده تا پانزده سال
- جزای نقدی بیش از سیصد و شصت میلیون (360،000،000) ریال تا پانصد وپنجاه میلیون (550،000،000) ریال

درجه ۴
- حبس بیش از پنج تا ده سال
- جزای نقدی بیش از یکصد و هشتاد میلیون (180،000،000) ریال تا سیصد و شصت میلیون (360،000،000) ریال
- انفصال دائم از خدمات دولتی و عمومی

درجه ۵
- حبس بیش از دو تا پنج سال
- جزای نقدی بیش از هشتاد میلیون (80،000،000) ریال تا یکصد و هشتاد میلیون (180،000،000) ریال
- محرومیت از حقوق اجتماعی بیش از پنج تا پانزده سال
- ممنوعیت دائم از یک یا چند فعالیت شغلی یا اجتماعی برای اشخاص حقوقی
- ممنوعیت دائم از دعوت عمومی برای افزایش سرمایه برای اشخاص حقوقی

درجه ۶
- حبس بیش از شش ماه تا دو سال
- جزای نقدی بیش از بیست میلیون (20،000،000) ریال تا هشتاد میلیون (80،000،000) ریال
- شلاق ازسی ویک تا هفتادوچهار ضربه و تا نودونه ضربه در جرائم منافی عفت
- محرومیت از حقوق اجتماعی بیش از ششماه تا پنجسال
- انتشار حکم قطعی در رسانه ها
- ممنوعیت از یک یا چند فعالیت شغلی یا اجتماعی برای اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال
- ممنوعیت از دعوت عمومی برای افزایش سرمایه برای اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال
- ممنوعیت از اصدار برخی از اسناد تجاری توسط اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال

جهت تکمیل ماده 19 قانون مجازات باید سری به ماده 25 قانون مجازات بزنیم!

درجه ۷
- حبس از نود و یک روز تا شش ماه
- جزای نقدی بیش از ده میلیون (10،000،000) ریال تا بیست میلیون (20،000،000) ریال
- شلاق از یازده تا سی ضربه
- محرومیت از حقوق اجتماعی تا شش ماه

درجه ٨
- حبس تا سه ماه
- جزای نقدی تا ده میلیون (10،000،000) ریال
- شلاق تا ده ضربه

تبصره ١- موارد محرومیت از حقوق اجتماعی همان است که در مجازات های تبعی ذکر شده است.

ماده 25 قانون مجازات اسلامی در تکمیل ماده 19 این قانون بحث مجازات تبعی را مطرح می کند. اعمال مجازات های تبعی بر خلاف مجازات تکمیلی الزامی است و خود به خود اعمال می شود؛ بنابراین مجرم با ارتکاب جرم تبعات آن را نیز می پذیرد.

ماده 25 قانون مجازات اسلامی بیان میدارد که :

محکومیت قطعی کیفری در جرائم عمدی، پس از اجرای حکم یا شمول مرور زمان، در مدت زمان مقرر در این ماده محکوم را از حقوق اجتماعی به عنوان مجازات تبعی محروم می کند:

الف- هفت سال در محکومیت به مجازات های سالب حیات و حبس ابد از تاریخ توقف اجرای حکم اصلی
ب- سه سال در محکومیت به قطع عضو، قصاص عضو در صورتی که دیه جنایت وارد شده بیش از نصف دیه مجنیٌ علیه باشد، نفی بلد و حبس تا درجه چهار
پ- دو سال در محکومیت به شلاق حدی، قصاص عضو در صورتی که دیه جنایت وارد شده نصف دیه مجنیٌ علیه یا کمتر از آن باشد و حبس درجه پنج

تبصره ۱ـ در غیر موارد فوق، مراتب محکومیت در پیشینه کیفری محکوم درج می شود لکن در گواهی های صادره از مراجع ذیربط منعکس نمی گردد مگر به درخواست مراجع قضائی برای تعیین یا بازنگری در مجازات
تبصره ۲- در مورد جرائم قابل گذشت در صورتی که پس از صدور حکم قطعی با گذشت شاکی یا مدعی خصوصی، اجرای مجازات موقوف شود اثر تبعی آن نیز رفع می شود
تبصره ۳- در عفو و آزادی مشروط، اثر تبعی محکومیت پس از گذشت مدت های فوق از زمان عفو یا اتمام مدت آزادی مشروط رفع می شود. محکوم در مدت زمان آزادی مشروط و همچنین در زمان اجرای حکم نیز از حقوق اجتماعی محروم می گردد.

مقصود از حقوق اجتماعی که داشتن سوءپیشینه، مجرمین را از برخی از انها محروم میکند ،عبارتست از حقوقی كه قانونگذار برای اتباع كشور جمهوری اسلامی ایران و دیگر افراد مقیم در قلمرو حاكمیت آن منظور كرده و سلب به موجب قانون یا حكم دادگاه صالح است.

درباره حقوق اجتماعی طبق ماده 26 مجازات اسلامی اطلاعاتی دارید؟

طبق ماده 26 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392،به بیان حقوق اجتماعی موضوع این قانون به صورت زیر پرداخته است :

حقوق اجتماعی موضوع این قانون به شرح زیر است:

الف- داوطلب شدن در انتخابات ریاست جمهوری، مجلس خبرگان رهبری، مجلس شورای اسلامی و شوراهای اسلامی شهر و روستا

ب- عضویت در شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام یا هیأت دولت و تصدی معاونت رئیس جمهور

پ- تصدی ریاست قوه قضائیه، دادستانی كل كشور، ریاست دیوان عالی كشور و ریاست دیوان عدالت اداری

ت- انتخاب شدن یا عضویت در انجمنها، شوراها، احزاب و جمعیتها به موجب قانون یا با رأی مردم

ث- عضویت در هیأتهای منصفه و امناء و شوراهای حل اختلاف

ج- اشتغال به عنوان مدیر مسؤول یا سردبیر رسانههای گروهی

چ- استخدام و یا اشتغال در كلیه دستگاههای حكومتی اعم از قوای سه گانه و سازمانها و شركتهای وابسته به آنها، صدا وسیمای جمهوری اسلامی ایران، نیروهای مسلح و سایر نهادهای تحت نظر رهبری، شهرداریها و مؤسسات مأمور به خدمات عمومی و دستگاههای مستلزم تصریح یا ذكر نام برای شمول قانون بر آنها

ح- اشتغال به عنوان وكیل دادگستری و تصدی دفاتر ثبت اسناد رسمی و ازدواج و طلاق و دفتریاری

خ- انتخاب شدن به سمت قیم، امین، متولی، ناظر یا متصدی موقوفات عام

د- انتخاب شدن به سمت داوری یا كارشناسی در مراجع رسمی

ذ- استفاده از نشانهای دولتی و عناوین افتخاری

ر- تأسیس، اداره یا عضویت در هیأت مدیره شركتهای دولتی، تعاونی و خصوصی یا ثبت نام تجارتی یا مؤسسه آموزشی، پژوهشی، فرهنگی و علمی

تبصره1- مستخدمان دستگاههای حكومتی در صورت محرومیت از حقوق اجتماعی، خواه به عنوان مجازات اصلی و خواه مجازات تكمیلی یا تبعی، حسب مورد در مدت مقرر در حكم یا قانون، از خدمت منفصل میشوند.

تبصره 2- هر كس به عنوان مجازات تبعی از حقوق اجتماعی محروم گردد پس از گذشت مواعد مقرر در ماده(25) این قانون اعاده حیثیت میشود و آثار تبعی محكومیت وی زائل میگردد مگر در مورد بندهای(الف)، (ب) و(پ) این ماده كه از حقوق مزبور به طور دائمی محروم میشود.)

چطوری سو پیشینه را پاک کنم ؟جهت دریافت سو پیشینه چه مدارکی باید ببرم؟

بنابراین با عنایت به تبصره ی 2 ماده فوق در موارد ذیل، شخص مرتکب حتی بعد از گذشت مدت زمان تعیین شده، به طور دائم از حقوق اجتماعی محروم می شود:

الف) داوطلب شدن در انتخابات ریاست جمهوری، مجلس خبرگان رهبری، مجلس شورا اسلامی و شوراهای اسلامی شهر و روستا

ب) عضویت در شورا نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام یا هیئت دولت و تصدی معاونت رئیس جمهور

پ) تصدی ریاست قوه قضاییه، دادستانی کل کشور، ریاست دیوان عالی کشور و ریاست دیوان عدالت اداری.

غیر از سه مورد فوق در بقیه موارد افراد بعد از گذشت مرور زمان مشخص در ماده ۲۵ می توانند همواره از حقوق اجتماعی بهره مند گردند.

چگونه سوء پیشینه را پاک کنیم ؟

با توجه به اینکه صرفاً محکومیت قطعی کیفری در جرایم عمدی طبق ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲ محکومٌ علیه را در مدت های مقرر در ذیل این ماده از حقوق اجتماعی محروم می کند.

بنابراین در غیر موارد مذکور در بند های ذیل این ماده محکومٌ علیه فاقد سابقه کیفری محسوب می شود و لزومی به درج در گواهی صادره نیست و باید گواهی عدم سوء پیشینه کیفری صادر شود.

برای مثال چنانچه فردی در سال 94 بخاطر جرم زنا محکوم به 74 ضربه شلاق شود و سپس حکم وی در تجدید نظر تعلیق یابد ، حالا در استخدام دولتی در مرحله گزینش و اخذ استعلامات باشد ،این فرد سوء پیشینه موثر نخواهد داشت و مشکلی برای استخدام وی ایجاد نخواهد شد.

برای دریافت گواهی سوء پیشینه باید به دفاتر پلیس + 10 مراجعه کرد. با ارائه lrm وتکمیل مدارک مورد نیاز، جوابیه، ظرف یک هفته برای شما ارسال خواهد شد .

مدارک لازم جهت دریافت تشخیص هویت (گواهی عدم سوء پیشینه):

1- اصل و کپی شناسنامه

۲- اصل و کپی کارت ملی

• ۳- یک قطعه عکس جدید رنگی تمام رخ زمینه سفید بدون عینک (برای خانم ها بدون آرایش)
• ۴- معرفی نامه از محل کار و یا تکمیل فرم درخواست
• ۵- همراه داشتن کد پستی ۱۰ رقمی به همراه آدرس کامل پستی
• ۶- پرداخت هزینه های زیر از طریق دستگاه کارتخوان مستقر در دفاتر

توجه: واریز از طریق اینترنت، عابربانک و فیش واریزی بانک به هیچ عنوان قابل قبول نیست

توجه: در صورت نیاز به نسخه دوم و سوم گواهی عدم سوء پیشینه باید مبلغ(پانزده هزار تومان) است که از طریق دستگاه های کارت خوان موجود در دفاتر دریافت می شود

• تذکر ۱: افرادی که برای سفارتخانه های خارج از کشور نیاز به عدم سوء پیشینه دارند، باید اصل گذرنامه و کپی صفحه اول آن را به عنوان معرفی نامه ارائه کنند
• تذکر ۲: دفاتر به هیچ وجه حق انگشت نگاری برای افراد بالای ۷۰ سال را نداشته و این افراد در تهران باید به اداره سجل کیفری دادسرای تهران واقع در خیابان انقلاب - روبروی دانشگاه تهران- خیابان ۱۲ فروردین- ساختمان تبریزچی و در شهرستان بر اساس اعلام پلیس آگاهی مراجعه کنند.

تذکر ۳: اتباع خارجی جهت دریافت گواهی تشخیص هویت در تهران باید به پلیس مهاجرت و گذرنامه ناجا واقع در خیابان دکتر شریعتی، نبش خیابان معلم، پشت فروشگاه اتکا و در شهرستان ها به اداره اتباع خارجی مراجعه کنند.

امید است که مطالب فوق الذکر به اشنایی شما با مفاهیم سو سابقه ،سو سابقه سرقت،پاک شدن سوء پیشینه سرقت ،تفاوت سوء پیشینه موثر و غیر موثر و ... کمک نموده باشد.