اعسار چیست، درخواست اعسار، حکم اعسار

تقسیم بندی اعسار و بیان مفهوم معسر با عنایت به ماده 6 قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی

اعسار به چند دسته تقسیم میشود؟

در یک تقسیم بندی معروف و اولیه، اعسار به سه قسم تقسیم می شود:

1.اعسار از پرداخت هزینه ی دادرسی: همان طور که می دانیم طرح هر دعوا و اخذ حکم و اجرای آن در فرآیند دادرسی، دربردارنده ی هزینه های متعددی خواهد بود که به تناسب نوع دعوا و خواسته ی ما و همین طور ادله ای که برای اثبات دعوا به کار می بریم این هزینه ها می تواند متفاوت باشند. یک نوع از اعسار، اعسار از پرداخت این هزینه های دادرسی است و مطابق قانون آیین دادرسی مدنی، معسر از هزینه ی دادرسی کسی است که به واسطه ی عدم کفایت دارایی یا عدم دسترسی به مال خود به طور موقت قادر به پرداخت آن نیست.

2.اعسار از پرداخت محکو م به (آن چیزی که مورد حکم واقع شده است):

که طبق قانون جدید نحوه ی اجرای محکومیت های مالی منظور از این نوع، کسی است که به دلیل نداشتن مالی، قادر به پرداخت دیون و بدهی های خود نیست. البته عدم قابلیت دسترسی به مال نیز در حکم نداشتن مال است و اثبات این مورد نیز با خود بدهکار است.

در حقیقت می توان گفت هر کس به موجب حکم دادگاه به دادن هر نوع مالی به دیگری محکوم شود (مثلا دیه، ضرر و زیان ناشی از جرم، داشتن بدهی به دیگری و ) و توانایی پرداخت آن را نداشته باشد و این امر در نزد دادگاه صالح به اثبات برسد، معسر از پرداخت محکوم به شناخته می شود.

3.اعسار از هزینه ی دین یا اجرائیه ی ثبتی

معنای معسر طبق ماده 6 قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی:

ماده 6 قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی معسر را اینگونه تعریف میکند که :

معسر کسی است که به دلیل نداشتن مالی به جز مستثنیات دین، قادر به تأدیه دیون خود نباشد.

تبصره ـ عدم قابلیت دسترسی به مال در حکم نداشتن مال است. اثبات عدم قابلیت دسترسی به مال برعهده مدیون است.

این محاکم باید اصل را بر اعسار و عدم توانایی مالی محکومین بگذارند و این محکوم له است که باید دارا بودن و تواناییِ مالیِ فرد محکوم را ثابت کند. این تفسیر از ماده ی ۲ قانون جدید نحوه ی محکومیت های مالی نیز ممکن است به دست آید چرا که در متن این ماده می خوانیم: مرجع اجراکننده ی رأی . مکلف است به تقاضای محکوم له از طرق پیش بینی شده در این قانون و نیز به هر نحو دیگر که قانونا ممکن باشد، نسبت به شناسایی اموال فرد محکوم و توقیف آن به میزان حکم صادر شده اقدام نماید. در حقیقت این ماده اعلام می کند که محکوم له باید در ابتدا دارا بودن محکوم را ثابت و اموال او را شناسایی و معرفی کند هر چند که اگر محکوم علیه تا سی روز پس از ابلاغ اجرائیه ضمن ارائه ی صورت کلیه ی اموال خود، دعوای اعسار را طرح ننماید یا بدهی خود را پرداخت ننماید حبس خواهد شد.

مقصود از مستثنیات دین چیست؟

مقصود از مستثنیات دین چیست؟

مقصود از مستثنیات دین طبق ماده 24 قانون نحوه ی اجرای محکومیتهای مالی موارد زیر میباشد:

الف ـ منزل مسکونی که عرفاً در شأن محکومٌ علیه در حالت اعسار او باشد.

ب ـ اثاثیه مورد نیاز زندگی که برای رفع حوائج ضروری محکومٌ علیه و افراد تحت تکفل وی لازم است.

ج ـ آذوقه موجود به قدر احتیاج محکوم ٌعلیه و افراد تحت تکفل وی برای مدتی که عرفاً آذوقه ذخیره می شود.

د ـ کتب و ابزار علمی و تحقیقاتی برای اهل علم و تحقیق متناسب با شأن آنها.

هـ ـ وسایل و ابزار کار کسبه، پیشه وران، کشاورزان و سایر اشخاص که برای امرار معاش ضروری آنها و افراد تحت تکفلشان لازم است.

وـ تلفن مورد نیاز مدیون

زـ مبلغی که در ضمن عقد اجاره به موجر پرداخت می شود، مشروط بر اینکه پرداخت اجاره بها بدون آن موجب عسر و حرج گردد و عین مستأجره مورد نیاز مدیون بوده و بالاتر از شأن او نباشد.

تبصره ۱ـ چنانچه منزل مسکونی محکومٌ علیه بیش از نیاز و شأن عرفی او در حالت اعسارش بوده و مال دیگری از وی در دسترس نباشد و مشارٌالیه حاضر به فروش منزل مسکونی خود تحت نظارت مرجع اجراکننده رأی نباشد به تقاضای محکومٌ له به وسیله مرجع اجراکننده حکم با رعایت تشریفات قانونی به فروش رفته و مازاد بر قیمت منزل مناسب عرفی، صرف تأدیه دیون محکوم ٌعلیه خواهد شد مگر اینکه استیفای محکوم ٌبه ،به طریق سهل تری مانند استیفا از محل منافع بخش مازاد منزل مسکونی محکوم ٌعلیه یا انتقال سهم مشاعی از آن به شخص ثالث یا طلبکار امکان پذیر باشد که در این صورت محکومٌ به از طرق مذکور استیفا خواهد شد.

تبصره ۲ـ چنانچه به حکم قانون مستثنیات دین تبدیل به عوض دیگری شده باشد، مانند اینکه مسکن به دلیل قرار گرفتن در طرح های عمرانی تبدیل به وجه گردد، یا در اثر از بین رفتن، عوضی دریافت شده باشد، وصول محکومٌ به از آن امکان پذیر است مگر اینکه محرز شود مدیون قصد تهیه موضوع نخستین را دارد .

بیان مفهوم معسر با عنایت به ماده 504 قانون ایین دادرسی مدنی و بیان ماهیت اعسار

معنای معسر با توجه به ماده 504 قانون ایین دادرسی مدنی:

مطابق با ماده 504 قانون آئین دادرسی مدنی مصوب 1379 : معسر از هزینه دادرسی کسی است که به واسطه عدم کفایت دارائی یا عدم دسترسی به مال خود ، بطور موقت قادر به تأدیه آن نیست.

بنابر تعریف فوق در دو صورت اعسار از هزینه دادرسی به وجود می آید:

الف) به علت اینکه دارایی شخص کفاف پرداخت هزینه دادرسی را نمی نماید.

ب) به علت اینکه شخص به خاطر عدم دسترسی به مال خود قادر به تأدیه نباشد.

برخی از مصادیق عدم دسترسی به مال خودعبارتند از مدلول ماده 276 قانون مدنی، یعنی اموالی که حاکم، شخص را در آن ممنوع التصرف کرده است و یا اموال متعلق رهن و معاملات با حق استرداد و مصادیق دیگر.

بنابراین به نظر می رسد مورد اعسار از پرداخت هزینه دادرسی ، قانون حاکم همین قانون اخیر می باشد ، اما در مورد اعسار از پرداخت محکوم به ، قانون اعسار در مواردی که به موجب قانون جدید ملغی نشده همچنان پابرجا باشد . به هر حال این دو دعوی از دعاوی غیر مالی محسوب می گردند.

ماهیت اعسار:

ماده 14 قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی در خصوص ماهیت اعسار بیان میدارد که:

دعوای اعسار غیرمالی است و در مرحله بدوی و تجدیدنظر خارج از نوبت رسیدگی می شود

اعسار امری است حادث و هر لحظه ممکن است شخصی معسر گردد و یا شخصی که معسر بوده از اعسار خارج گردد.

آیا اعسار یک وضعیت دائمی است؟(تقاضای تعدیل تقسیط)

اعسار یك وضعیت و حالت دائمی نیست. زیرا ممكن است امروز یك فرد معسر باشد ولی چندی بعد وضعیت مالی او به هر دلیلی حتی به واسطه رسیدن ارث، بهتر از گذشته شود به همین خاطر قانونگذار این موضوع را با شیوه تقاضای تعدیل قابل تغییر دانسته و فرد طلبكار اگر از بهبود وضعیت مالی معسر اطلاع حاصل كند می تواند از دادگاه صادركننده حكم اعسار تقاضای تعدیل اقساط را كند كه در صورت رسیدگی و احراز، ممكن است رقم اقساط را بیشتر كند.

ماده514 قانون ایین دادرسی مدنی بیان میدارد که:

هرگاه معسر به تادیه تمام یا قسمتی از هزینه دادرسی متمکن گردد ، ملزم به تادیه آن خواهد بود همچنین اگر با درآمدهای خود بتواند تمام یا قسمتی از هزینه دادرسی را بپردازد دادگاه با درنظر گرفتن مبلغ هزینه دادرسی و میزان درآمد وی و هزینه های ضروری زندگی مقدار و مدت پرداخت هزینه دادرسی را تعیین خواهد کرد.

لذا حكم اعسار قابل تغییر می باشد. هم چنین اشاره می شود كه اگر وضعیت بدهكار بدتر از گذشته یعنی در زمان صدور حكم اعسار شود او نیز می تواند تقاضای تعدیل حكم اعسار را بنماید كه با اثبات آن، مبلغ اقساط به تشخیص دادگاه كاهش می یابد.

انواع اعسار و بیان هزینه های دادرسی

انواع اعسار :

اعسار مطلق و نسبی(اعسار به تقسیط) چیست؟

اعساربه دوصورت مطلق و نسبی محقق می شود؛ اعسارمطلق وقتی است كه شخص به طوركامل ازپرداخت محكوم به یا هزینه دادرسی عاجز و ناتوان بوده و یا درحال حاضر هیچگونه دسترسی به اموال و دارایی خود ندارد.خواه یكجا باشد و خواه به صورت اقساط.

یعنی شخص بدهكار، خود را در وضعیتی معرفی می كند كه نه مالی دارد نه شغلی و لذا تقاضای صدور حكم به اعسار مطلق خود را دارد كه در نتیجه آن حتی به صورت اقساط نیز ملزم به پرداخت بدهی نمی باشد اما هرگاه مالی از او بدست آید با معرفی طلبكار، قابل توقیف است.

چنانچه فرد به طور یكجا و یك باره تمكن پرداخت محكوم به و یا هزینه دادرسی را نداشته باشد ولی قادر به پرداخت قسطی آن باشد گفته می شود كه معسرنسبی است.

اغلب دعاوی اعسار بدین گونه هستند فرد صرفاً ادعا می كند قدرت پرداخت یك جای محكوم به را ندارد اما با توجه به قدرت كار كردن و درآمد ماهیانه ای كه دارد، می تواند بصورت قسطی بدهی اش را پرداخت كند، كه به تشخیص دادگاه محكوم به پرداخت قسمتی از بدهی بصورت پیش پرداخت می شود و مابقی را در طی مدت معینی بصورت اقساطی پرداخت كند مانند اعسار از پرداخت یك جای مهریه زن توسط مرد كه دادگاه طبق رویه موجود در دادگاه خانواده، مرد را محكوم به پرداخت تعدادی سكه بصورت یكجا می نماید و سپس باید بصورت قسطی در قالب نیم سكه یا تمام سكه باقی بدهی خود را از بابت مهریه قانونی همسرش به او بپردازد.

هزینه های دادرسی شامل چه مواردی می شوند؟

مقصود از هزینه دادرسی که در ماده 504 به آن اشاره شده است با توجه به ماده 502 قانون ایین دادرسی مدنی عبارتست از :

۱ـ هزینه برگهایی که به دادگاه تقدیم می شود

۲ـ هزینه قرارها و احکام دادگاه

علاوه بر اینها هزینه هایی مانند هزینه تمبر، دستمزد کارشناس، هزینه اجرای قرار معاینه، تحقیقات محلی و ...جزء هزینه ی دادرسی محسوب میشوند.

هزینه های دادرسی از جمله راه های تامین بودجه مملکتی هستند و از طرفی وجود این هزینه ها مانع از طرح دعاوی واهی و بی اساس می شود. در نتیجه تا حدودی از ازدحام بی دلیل مراجع قضایی جلوگیری می شود.

ممکن است هزینه های مذکور به قدری بوده که از عهده پرداخت شخص خواهان یا شاکی خارج باشد که در این حالت، موضوع اعسار از هزینه های دادرسی مطرح می شود.

خواهان در حالتی که توانایی پرداخت هزینه های مقرر قانونی را نداشته باشد ،چه کار ی میتواند انجام دهد؟

خواهان در صورتی که توانایی پرداخت هزینه های مقرر قانونی را نداشته باشد ،چه کاری میتواند انجام دهد؟

خواهان در حالتی که توانایی پرداخت هزینه های مقرر قانونی را نداشته باشد، می تواند با ارایه دادخواست اعسار از هزینه دادرسی و ارایه دلایل مبنی بر عدم تمکن خود موقتا از تادیه هزینه دادرسی دعوی در مرحله بدوی، واخواهی یا تجدیدنظر معاف شود.

ماده 503 قانون ایین دادرسی مدنی: هزینه دادخواست کتبی یا شفاهی اعم از دادخواست بدوی و اعتراض به حکم غیابی و متقابل و ورود و جلب ثالث و اعتراض شخص ثالث و دادخواست تجدید نظر و فرجام و اعاده دادرسی و هزینه وکالتنامه و برگهای اجرایی و غیره همان است که در ماده ( ۳ ) قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین ـ مصوب ۱۳۷۳ ـ و یا سایر قوانین تعیین شده است که به صورت الصاق و ابطال تمبر و یا واریز وجه به حساب خزانه پرداخت می گردد.

چه کسانی میتوانند تقاضای اعسار نمایند؟

تقاضای اعسار كه در قالب دادخواست و از طریق طرح دعوا علیه طلبكار انجام می شود صرفاً از سوی محكوم علیه (بدهكار) یا وكیل یا نماینده قانونی او مانند ولی یا قیم پذیرفته می شود.

ادعای اعسار چه زمانی مطرح میگردد؟

ماده 505 قانون ایین دادرسی مدنی بیان میدارد که:

ادعای اعسار از پرداخت هزینه دادرسی ضمن درخواست نخستین یا تجدیدنظر یا فرجام مطرح خواهد شد . طرح این ادعا به موجب دادخواست جداگانه نیز ممكن است . اظهارنظردرمورد اعسار از هزینه تجدید نظرخواهی و یا فرجام خواهی با دادگاهی می باشد كه رای مورد درخواست تجدید نظر و یا فرجام را صادر نموده است.

مرجع رسیدگی به دعوی اعسار در مورد محکوم به:

ماده 29 قانون اعسار بیان میدارد که :

مرجع رسیدگی به دعوای اعسار در مورد محکوم به محکمه ای است که بدایتاً به دعوای اصلی رسیدگی کرده است و دعوای اعسار در مقابل اوراق اجرائیه ثبت اسناد در محکمه محل اقامت مدعی اعسار اقامه خواهد شد.

ماده 13 قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی در خصوص دادگاه رسیدگی کننده به اعسار محکوم به بیان میدارد که:

دعوای اعسار در مورد محکومٌ به در دادگاه نخستین رسیدگی کننده به دعوای اصلی یا دادگاه صادرکننده اجرائیه و به طرفیت محکومٌ له اقامه می شود.

دادگاه صالح به رسیدگی در دعاوی اعسار و بیان طرق اثبات اعسار

دادگاه صالح به رسیدگی در دعوای اعسار:

در خصوص دادگاه صالح رسیدگی به دعوای اعسار باید گفت، دادگاهی صالح است که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را دارد یا در اصلِ دعوا حکم صادر کرده است.

اما اظهار نظر در مورد اعسار از هزینه تجدیدنظرخواهی یا فرجام خواهی با دادگاه نخستینی است که رای تجدیدنظرخواسته یا فرجام خواسته را صادر کرده است نه خود دادگاه تجدیدنظر یا مرجع فرجام.
به طور کلی رسیدگی به دعوای اعسار هیچ وقت با دادگاه تجدیدنظر یا مرجع فرجام نیست.

طریق اثبات اعسار:

در حقوق امامیه اصل بر تمکن است و در صورت ادعای خلاف آن، باید اثبات گردد.

مدعی اعسار می تواند انواع دلایل را به دادگاه ارائه نماید و در مقام اثبات دعوی برآید.

ماده ی 7 قانون نحوه ی اجرای محکومیتهای مالی در خصوص نحوه ی اثبات اعسار بیان میدارد که :

در مواردی که وضعیت سابق مدیون دلالت بر ملائت وی داشته یا مدیون در عوض دین، مالی دریافت کرده یا به هر نحو تحصیل مال کرده باشد اثبات اعسار برعهده اوست مگر اینکه ثابت کند آن مال تلف حقیقی یا حکمی شده است در این صورت و نیز در مواردی که مدیون در عوض دین، مالی دریافت نکرده یا تحصیل نکرده باشد هر گاه خوانده دعوای اعسار نتواند ملائت فعلی یا سابق او را ثابت کند یا ملائت فعلی یا سابق او نزد قاضی محرز نباشد ادعای اعسار با سوگند مدیون مطابق تشریفات مقرر در قانون آیین دادرسی مدنی پذیرفته می شود

یکی ازمعمولی ترین راههای اثبات، استفاده از شهود است.

شهود دعوای اعسار:

اعسار در محکومیت های مالی و جزایی عبارت از آن است که به موجب حکم دادگاه حقوقی یا کیفری در امر جزایی، شخص به پرداخت وجه، مال یا جزای نقدی در حق دیگری محکوم شود اما توانایی و تمکن پرداخت آن را نداشته باشد.
در این حالت شخص برای اثبات ادعای اعسار، باید حداقل چهار شاهد به دادگاه معرفی کند که لازم است این شهود از وضع معیشتی و زندگی او مطلع باشند و در استشهادیه به مشخصات، شغل، نحوه گذران زندگی و عدم تمکن مالی مدعی اعسار شهادت دهند.

در نهایت اگر شخصی بتواند اعسار خود را در دادگاه ثابت کند، می تواند از مزایای معافیت از تمام یا قسمتی از هزینه دادرسی یا استفاده از وکیل بدون پرداخت هزینه استفاده کند.

بیان نکاتی قانونی در خصوص شهود دعوای اعسار و بیان ویژگی های این شهود

بیان ماده 23 قانون اعسار درخصوص شهود اعسار:

در ماده 23 قانون اعساردر این خصوص آمده است که :

مدعی اعسار باید شهادت کتبی لااقل چهار نفر از اشخاصی که از وضعیت معیشت و زندگی او مطلع باشند را به عرض حال خود ضمیمه نماید.

اعسار از هزینه دادرسی باید به استناد استشهادیه دو نفر از افرادی که از وضعیت مالی معسر مطلع هستند، باشد.

این دو نفر باید مدارک و شهادت خود را از بضاعت کم فرد در پرداخت هزینه دادرسی به دادگاه اعلام کنند.

ماده 506 قانون ایین دادرسی مدنی درخصوص شهود اعسار :

ماده 506 قانون آیین دادرسی مدنی در این خصوص بیان داشته است که :

درصورتی كه دلیل اعسار شهادت شهود باشد، باید شهادت كتبی حداقل دونفر از اشخاصی كه از وضعیت مالی و زندگانی او مطلع می باشند به دادخواست ضمیمه شود.
در شهادت نامه، مشخصات و شغل و وسیله امرار معاش مدعی اعسار و عدم تمكن مالی او برای تأدیه هزینه دادرسی با تعیین مبلغ آن باید تصریح شده و شهود منشأ اطلاعات و مشخصات كامل و اقامتگاه خود را به طور روشن ذكر نمایند.

انتهای ماده 8 قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی بیان شده است که:

در مواردی که بار اثبات اعسار برعهده مدیون است و نیز در مواردی که سابقه ملائت او اثبات شده باشد هرگاه مدیون بخواهد ادعای خود را با شهادت شهود ثابت کند باید شهادتنامه کتبی حداقل دو شاهد را به مدتی که بتوانند نسبت به وضعیت معیشت فرد اطلاع کافی داشته باشند به دادخواست اعسار خود ضمیمه نماید. شهادتنامه مذکور باید علاوه بر هویت و اقامتگاه شاهد، متضمن منشأ اطلاعات و موارد مندرج در ماده (۹) این قانون باشد.

شهود دعوای اعسار بایستی دارای چه ویژگی هایی باشند؟

ویژگی های شهود در ماده ۹قانون نحوه ی اجرای محکومیتهای مالی آمده است. شاهد باید علاوه بر ویژگی های عمومی شهادت، دارای خصوصیات این ماده باشد.

ماده 9 این قانون بیان میدارد که :

شاهد باید علاوه بر هویت، شغل، میزان درآمد و نحوه قانونی امرار معاشِ مدعی اعسار، به این امر تصریح کند که با مدیون به مدتی که بتواند نسبت به وضعیت معیشت وی اطلاع کافی داشته باشد، معاشرت داشته و او افزون بر مستثنیات دین هیچ مال قابل دسترسی ندارد که بتواند به وسیله آن دین خود را بپردازد.

بیان نحوه ی تقسیط در صورت ثبوت حکم اعسار و تکیف مدیر دفترنسبت به دادخواست اعسار

نحوه ی تقسیط در صورت ثبوت حکم اعسار:

ماده 11 قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی در این خصوص بیان داشته است که:

در صورت ثبوت اعسار، چنانچه مدیون متمکن از پرداخت به نحو اقساط شناخته شود، دادگاه ضمن صدور حکم اعسار با ملاحظه وضعیت او مهلت مناسبی برای پرداخت می دهد یا حکم تقسیط بدهی را صادر می کند. در تعیین اقساط باید میزان درآمد مدیون و معیشت ضروری او لحاظ شده و به نحوی باشد که او توانایی پرداخت آن را داشته باشد.

تبصره۱ـ صدور حکم تقسیط محکومٌ به یا دادن مهلت به مدیون، مانع استیفای بخش اجراء نشده آن از اموالی که از محکومٌ علیه به دست می آید یا مطالبات وی نیست.

تبصره۲ـ هر یک از محکوم ٌله یا محکومٌ علیه می توانند با تقدیم دادخواست، تعدیل اقساط را از دادگاه بخواهند. دادگاه با عنایت به نرخ تورم براساس اعلام مراجع رسمی قانونی کشور یا تغییر در وضعیت معیشت و درآمد محکومٌ علیه نسبت به تعدیل میزان اقساط اقدام می کند.

تکلیف دادگاه و مدیر دفتر نسبت به دادخواست اعسار:

ماده 18 قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی در خصوص تکلیف دادگاه نسب به دادخواست اعسار بیان داشته است که:

پس از ثبت دادخواست اعسار دادگاه مکلف است فوراً با استعلام از مراجع ذی ربط و به هر نحو دیگر که ممکن باشد نسبت به بررسی وضعیت مالی محکومٌ علیه جهت روشن شدن اعسار یا ایسار او اقدام کند.

ماده 507 قانون ایین دادرسی مدنی در خصوص تکلیف مدیر دفتر بیان میدارد که :

مدیر دفتر ظرف دو روز از تاریخ وصول دادخواست اعسار، پرونده را به نظر قاضی دادگاه میرساند تا چنانچه حضور شهود را درجلسه دادرسی لازم بداند به مدعی اعسار اخطار شود كه در روز مقرر شهود خود را حاضر نماید.
مدیر دفتر نسخه دیگر دادخواست را برای طرف دعوای اصلی ارسال و درضمن روز جلسه دادرسی را تعیین و ابلاغ می نماید. به هرحال حكم صادره درخصوص اعسار حضوری محسوب است.

یکی از اقدامات ضروری مدعی اعسار هنگام ارائه دادخواست اعسارچیست؟

یكی دیگر از اقدامات ضروری در هنگام ارائه دادخواست اعسارطبق ماده 8 قانون نحوه ی اجرای محکومیتهای مالی این است كه، مدعی اعسار باید صورت كلیه اموال خود شامل تعداد یا مقدار و قیمت كلیه اموال منقول و غیرمنقول خود را بطور شفاف و دقیق و همچنین میزان وجوه نقدی كه در بانك ها یا موسسات مالی و اعتباری ایرانی و حتی خارجی دارد، به همراه مشخصات كامل حساب های مذكور را به دادگاه اعلام نماید. هم چنین مدعی اعسار باید كلیه مطالبات خود از اشخاص ثالث و اموالی كه به هر نحوی نزد اشخاص ثالث دارد و نیز فهرست كلیه نقل و انتقالات و هر نوع تغییر دیگر در اموال فوق را در طی یك سال قبل از طرح دعوای اعسار به بعد را ضمیمه دادخواست كند.

تکلیف دادگاه پس از ثبت دادخواست اعسار

تکلیف دادگاه پس از ثبت دادخواست اعسار:

پس از ثبت دادخواست اعسار، دادگاه مكلف است فوراً با استعلام از مراجع ذیربط نسبت به بررسی وضعیت مالی محكوم علیه جهت روشن شدن اعسار او اقدام كند. (البته در عمل فرد طلبكار باید تقاضای استعلام از مراجع قانونی را بنماید كه معمولاً از سه طریق استعلام صورت می گیرد:

• بانك مركزی
• سازمان ثبت
• اداره راهور

ماده 19 قانون نحوه ی اجرای محکومیتهای مالی بیان میدارد که:

مرجع اجراءکننده رأی باید به درخواست محکومٌ له به بانک مرکزی دستور دهد که فهرست کلیه حسابهای محکومٌ علیه در بانکها و مؤسسات مالی و اعتباری را برای توقیف به مرجع مذکور تسلیم کند. همچنین دادگاه باید به درخواست محکومٌ له یا خوانده دعوای اعسار به مراجع ذی ربط از قبیل ادارات ثبت محل و شهرداری ها دستور دهد که براساس نشانی کامل ملک یا نام مالک پلاک ثبتی ملکی را که احتمال تعلق آن به محکومٌ علیه وجود دارد برای توقیف به دادگاه اعلام کند. این حکم در مورد تمامی مراجعی که به هر نحو اطلاعاتی در مورد اموال اشخاص دارند نیز مجری است.

تبصره۱ـ مراجع مذکور در این ماده مکلفند به دستور دادگاه فهرست و مشخصات اموال متعلق به محکومٌ علیه و نیز فهرست نقل و انتقالات و هر نوع تغییر دیگر در اموال مذکور از زمان یک سال قبل از صدور حکم قطعی به بعد را به دادگاه اعلام کنند.

تبصره۲ـ مفاد این ماده در مورد اجرای قرارهای تأمین خواسته موضوع ماده(۱۰۸) قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ۱۳۷۹/۱/۲۱ و نیز اجرای مفاد اسناد رسمی مجری است

در صورت اثبات اعسار مدیون، چنانچه وی توان پرداخت به نحو اقساط به تشخیص دادگاه داشته باشد، دادگاه ضمن صدور حكم اعسار با ملاحظه وضعیت مالی او مهلت مناسبی را برای پرداخت می دهد یا حكم تقسیط بدهی را صادر می كند. در تعیین اقساط باید میزان درآمد مدیون و معیشت ضروری او لحاظ شده و به نحوی باشد كه او توانایی پرداخت آن را داشته باشد.

ایا تاجر میتواند تقاضای اعسار نماید؟

نکته:

ماده 33 قانون اعسار در خصوص تاجر بیان میدارد که :

از تاجر عرض حال اعسار پذیرفته نمی شود تاجری که مدعی اعسار باشد
باید مطابق مقررات قانون تجارت عرض حال توقف دهد کسبه جزء مشمول این ماده نخواهند بود.

بررسی وضعیت مالی تاجر نیازمند صرف وقت و دقت بسیاری ا ست چرا که ورشکستگی یک تاجر بر اقتصاد کشور و وضعیت سایر تجار تاثیرگذار خواهد بود و درست به همین دلیل اعسار تاجر پذیرفته نمی شود.

آیا تاجر میتواند تقاضای اعسار نماید؟

آیا تاجر میتواند تقاضای اعسار نماید؟

ماده 512 قانون ایین دادرسی مصوب1379 درخصوص تاجر بیان میدارد که:

از تاجر ، دادخواست اعسار پذیرفته نمی شود . تاجری که مدعی اعسار نسبت به هزینه دادرسی می باشد باید برابر مقررات قانون تجارت دادخواست ورشکستگی دهد . کسبه جزء مشمول این ماده نخواهند بود.

همچنین ماده 15 قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی در این خصوص بیان میدارد که :

دادخواست اعسار از تجار و اشخاص حقوقی پذیرفته نمی شود. این اشخاص در صورتی که مدعی اعسار باشند باید رسیدگی به امر ورشکستگی خود را درخواست کنند.

تبصره ـ اگر دادخواست اعسار از سوی اشخاص حقوقی یا اشخاصی که تاجر بودن آنها نزد دادگاه مسلم است طرح شود، دادگاه بدون اخطار به خواهان، قرار ردّ دادخواست وی را صادر می کند.

علاوه براین ماده در ماده 1 قانون اعسار در تعریف معسر بیان شده است که : معسر کسی است که ... و واژه کس برای اشخاص حقیقی به کار می رود و نیز اداره کل امور حقوقی اسناد و امور مترجمین قوه قضائیه در نظریه مشورتی شماره 6315 / 7 مورخ 24/ 6/1380 اظهار دشت:

مفاد ماده 2 قانون اجرای محکومیت های مالی مصوب 10/8/1377 ناظر به افراد حقیقی است و کلمه هر کس به اشخاص حقوقی تسری ندارد .

اگر محکوم علیه مدعی اعسار شود به ادعای وی خارج از نوبت رسیدگی می شود:

اگر محکوم علیه مدعی اعسار شود به ادعای وی خارج از نوبت رسیدگی می شود و در صورتی که در زندان باشد به صرف اثبات ادعا آزاد خواهد شد.ماده 3 قانون نحوه ی اجرای محکومیتهای مالی در این خصوص بیان میدارد که :

اگر استیفای محکومٌ به از طرق مذکور در این قانون ممکن نگردد محکومٌ علیه به تقاضای محکومٌ له تا زمان اجرای حکم یا پذیرفته شدن ادعای اعسار او یا جلب رضایت محکومٌ له حبس می شود. چنانچه محکومٌ علیه تا سی روز پس از ابلاغ اجراییه، ضمن ارائه صورت کلیه اموال خود، دعوای اعسار خویش را اقامه کرده باشد حبس نمی شود، مگر اینکه دعوای اعسار مسترد یا به موجب حکم قطعی رد شود.

تبصره ۱ـ چنانچه محکومٌ علیه خارج از مهلت مقرر در این ماده، ضمن ارائه صورت کلیه اموال خود، دعوای اعسار خود را اقامه کند، هرگاه محکومٌ له آزادی وی را بدون اخذ تأمین بپذیرد یا محکومٌ علیه به تشخیص دادگاه کفیل یا وثیقه معتبر و معادل محکومٌ به ارائه نماید، دادگاه با صدور قرار قبولی وثیقه یا کفیل تا روشن شدن وضعیت اعسار از حبس محکومٌ علیه خودداری و در صورت حبس، او را آزاد می کند. در صورت ردّ دعوای اعسار به موجب حکم قطعی، به کفیل یا وثیقه گذار ابلاغ می شود که ظرف مهلت بیست روز پس از ابلاغ واقعی نسبت به تسلیم محکومٌ علیه اقدام کند. در صورت عدم تسلیم ظرف مهلت مذکور حسب مورد به دستور دادستان یا رئیس دادگاهی که حکم تحت نظر آن اجرا می شود نسبت به استیفای محکومٌ به و هزینه های اجرایی از محل وثیقه یا وجه الکفاله اقدام می شود. در این مورد دستور دادگاه ظرف مهلت ده روز پس از ابلاغ واقعی قابل اعتراض در دادگاه تجدیدنظر است. نحوه صدور قرارهای تأمینی مزبور، مقررات اعتراض نسبت به دستور دادستان و سایر مقررات مربوط به این دستورها تابع قانون آیین دادرسی کیفری است.

تبصره ۲ـ مقررات راجع به تعویق و موانع اجرای مجازات حبس در خصوص کسانی که به استناد این ماده حبس می شوند نیز مجری است.

بیان نکاتی در خصوص قسمت انتهایی تبصره 1 ماده 3 قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی و بیان قابل تجدید نظر یا فرجام خواهی بودن یا نبودن حکم اعسار

بیان نکاتی در خصوص قسمت انتهایی تبصره 1 ماده 3 قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی:

بنابر قسمت اخر تبصره 1 ماده فوق الذکر،اگر مدیون بازداشت نشده باشد، به طور مثال دادخواست خود را از طریق وکیل اقامه کند و دسترسی به وی جهت جلب امکان پذیر نباشد، پس از صدور حکم قطعی و صدور اجرائیه، اجرای احکام ۱۰ روز به فرد جهت اجرای مفاد دادنامه زمان می دهد و پس از آن، حکم جلب فرد را صادر می کند.

آیا صدور حکم اعسار مانع از استیفای حقوق محکوم له میشود؟

صدور حکم اعسار یا تقسیط ، مانع از استیفای حقوق محکوم له از اموالی که بعداً از محکوم علیه به دست می آید ، نخواهد بود.

آیا روند رسیدگی به دعوای اعسار با سایر دعاوی متفاوت است؟

در روند رسیدگی به دعوای اعسار در هر شکلی که مطرح شود، تمامی تشریفاتی که برای جلسه رسیدگی در دیگر دعاوی لازم است، باید رعایت شود و روال کار به این شکل است که اصحاب دعوی یعنی مدعی اعسار (معسر) و طرف دعوای اصلی، برای حضور در جلسه رسیدگی در وقت مقرر دعوت می شوند.

در این بین حاضر کردن شهود از جانب معسر بستگی به نظر دادگاه دارد. ممکن است دادگاه به همان شهادت نامه تفصیلی که ضمیمه دادخواست شده، اکتفا کند و ممکن است از مدعی اعسار بخواهد که شهود خود را حاضر کند البته خوانده دعوای اعسار هم می تواند دلایلی بر تمکن مدعی ارایه کند.

نکته:رای دادگاه در خصوص قبول اعسار، حضوری محسوب می شود.

بدین معنا که اگر خوانده اعسار حاضر نشود و هیچ لایحه ای نیز ارسال نکند و حتی اگر ابلاغ اخطار هم در شکل قانونی بوده و از جلسه رسیدگی اطلاع حاصل نکرده باشد، حکم را از وضع حضوری خارج نمی کند.

آیا حکم اعسار قابل تجدید نظر یا فرجام خواهی است؟

در مورد قطعی بودن یا قابلیت تجدید نظر و فرجام بودن حکم اعسار، قانون نظر خاصی نداشته و مانند دیگر احکام عمل کرده است. حكم رد یا قبولی اعسارمحکوم به قابل رسیدگی در مرحله تجدید نظر بوده و به هیچ وجه قابل رسیدگی در دیوان عالی كشور نیست.

در برخی موارد می توان گفت اعسار که یكی از دعاوی رسمی و قانونی در دادگاه های كشور است به عنوان حربه ای قانونی از سوی سودجویان جهت اطاله دادرسی استفاده می شود.

کارشناسان در این رابطه معتقدند که اصلاح قانون و اضافه شدن چند راهكار ساده می تواند هم حق معسران واقعی را حفظ كرده و هم از اطاله بی مورد دادرسی در هنگام مطرح كردن دعوای اعسار جلوگیری كند.

ارسال دادخواست جهت طرح دعوای اعسار به چه طریقی انجام می گیرد؟

ارسال دادخواست جهت طرح دعوای اعسار از چه طریقی صورت میگیرد؟

ارسال دادخواست به مرجع ذی صلاح در این دعوی از طریق خدمات الکترونیک قضایی صورت می گیرد ، فلذا جهت تقدیم دادخواست به همراه مدارک مربوطه از جمله تصویر مصدق دادنامه و استشهادیه و مدارک شناسایی و همچنین کارت عابر بانک جهت پرداخت هزینه دادرسی ، به این دفاتر مراجعه نمائید.

پس از اثبات اعسار ،بدهی چگونه تقسیط می شود؟

ماده 11 قانون نحوه ی اجرای محکومیتهای مالی در این خصوص بیان میدارد که :

در صورت ثبوت اعسار، چنانچه مدیون متمکن از پرداخت به نحو اقساط شناخته شود، دادگاه ضمن صدور حکم اعسار با ملاحظه وضعیت او مهلت مناسبی برای پرداخت می دهد یا حکم تقسیط بدهی را صادر می کند. در تعیین اقساط باید میزان درآمد مدیون و معیشت ضروری او لحاظ شده و به نحوی باشد که او توانایی پرداخت آن را داشته باشد.

تبصره ۱ـ صدور حکم تقسیط محکومٌ به یا دادن مهلت به مدیون، مانع استیفای بخش اجرا نشده آن از اموالی که از محکومٌ علیه به دست می آید یا مطالبات وی نیست.

تبصره ۲ـ هر یک از محکوم ٌله یا محکومٌ علیه می توانند با تقدیم دادخواست، تعدیل اقساط را از دادگاه بخواهند. دادگاه با عنایت به نرخ تورم براساس اعلام مراجع رسمی قانونی کشور یا تغییر در وضعیت معیشت و درآمد محکومٌ علیه نسبت به تعدیل میزان اقساط اقدام می کند.

در صورت رد دعوای اعسار نتیجه چه میشود؟

ماده 12 قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی در این خصوص بیان داشته که :

اگر دعوای اعسار ردّ شود، دادگاه در ضمن حکم به ردّ دعوی، مدعی اعسار را به پرداخت خسارات وارد شده بر خوانده دعوای اعسار مشروط به درخواست وی محکوم می کند .

اگر مدیون دادخواست اعسار بدهد، نتیجه دعوا چه می شود؟

نتیجه از ۳ حالت خارج نیست:

اول، اعسارش ثابت نمی شود و در نتیجه دعوایش رد می شود؛

دوم، اعسارش به طور مطلق ثابت می شود که حکم به اعسار او می دهند؛

سوم، اگر از نظر دادگاه اعسارش در حد اعسار در قانون به تقسیط ثابت شد، حکم به تقسیط داده می شود.

شرایطی که در آن دادگاه رای به تقسیط میدهد و بیان حدود اعتبار حکم اعسار

دادگاه در چه صورت میتواند رای به تقسیط بدهد؟

باید توجه کرد که تقسیط نوعی اعسار در قانون است. اگر موضوع خواسته اعسار مطلق باشد، ولی تشخیص دادگاه اعسار به تقسیط باشد، رأی به تقسیط اشکالی ندارد. اما اگر موضوع خواسته، تقسیط محکوم به باشد، دادگاه حق ندارد به اعسار مطلق رأی دهد، چرا که کسی که دادخواست تقسیط می دهد، حداقل به ملائت خود در حد تقسیط اقرار کرده است.

اعتبار امر مختومه درخصوص حکم اعسار چگونه است؟

تمامی دعاوی که عنصر موضوعی آن در بستر زمان سنجیده می شود، اعتبار امر مختومه ندارد، زیرا حال انسان ها در طول زمان متحول می شود. ممکن است فردی امروز مُعسر باشد، اما بعدا از اعسار خارج شود. دادخواست تعدیل می تواند چند بار تقدیم شود.

البته تعدیل تقسیط مبتنی بر احراز یک امر حدوثی است؛ یعنی دادگاه باید امر حدوثی را احراز کند. امر حدوثی یعنی امری که منشاء حدوث آن بعد از صدور حکم تقسیط باشد، نه قبل از صدور حکم.

حدود اعتبار حکم اعسار:

الف) حکم اعسار برای یک دعوی؛

اگر معسر بخواهد دعاوی دیگری مطرح نماید که خوانده آن طرف دعوای اعسار قرار نگرفته، باید باز دادخواست اعسار بدهد. اما در مورد دعاوی متعددی که مدعی اعسار بر یک نفر همزمان اقامه می نماید، حکم اعساری که نسبت به هزینه دادرسی یکی از دعاوی صادر شود نسبت به بقیه دعاوی نیز ( به شرط هم زمانی) موثر خواهد بود -ماده 509 قانون ایین دادرسی مدنی در این خصوص بیان داشته است که :

درمورد دعاوی متعددی که مدعی اعسار بریک نفر همزمان اقامه می نماید حکم اعساری که نسبت به یکی از دعاوی صادر شود نسبت به بقیه دعاوی نیز موثر خواهد بود.

ب) اعتبار حکم اعسار در تمام مراحل دعوی؛

دعوی معمولاً مرحله نخستین، تجدید نظر و فرجام را دارد، وقتی در مرحله نخستین با قبول اعسار، خواهان از پرداخت هزینه معاف گردد در مرحله تجدید نظر هم از همین حکم اعسار استفاده می نماید مگر اینکه رفع حالت اعسار او ثابت گردد.ماده 508 قانون ایین دادرسی مدنی بیان میدارد که :

معافیت از هزینه دادرسی باید برای هر دعوا به طور جداگانه تحصیل شود ولی معسر می تواند در تمام مراحل مربوط به همان دعوا از معافیت استفاده کند.

به این مفهوم که ، معافیتی که فرد معسر از پرداخت هزینه ها پیدا می کند باید برای هر دعوا به طور جداگانه گرفته شود اما اگر توانستیم در یک دعوا اعسار خود را ثابت نماییم می توانیم در تمامی مراحل مربوط به همان دعوا از این معافیت استفاده کنیم مثلا اگر در مرحله ی نخستین رسیدگی، اعسار خودمان را ثابت کرده باشیم می توانیم در مراحل تجدید نظر و فرجام خواهی از همان دعوا از این معافیت استفاده کنیم.

بیان سومین مورد از حدود اعتبار حکم اعسار و بیان آثار حکم قبول اعسار

بیان سومین مورد از حدود اعتبار حکم اعسار:

ج) بی اثر شدن حکم اعسار با فوت معسر؛

با فوت معسر ورثه نمی توانند از حکم اعسار او استفاده نمایند چون حکم اعسار اثر شخصی دارد و اگر خود ورثه معسر باشند، باید دادخواست جداگانه بدهند.

ماده 510 قانون ایین دادرسی مدنی در این خصوص بیان میدارد که:

اگر معسر فوت شود، ورثه نمی توانند از حکم اعسار هزینه دادرسی مورث استفاده نمایند ، لکن فوت مورث در هریک از دادرسیهای نخستین و تجدید نظر و فرجام مانع جریان دادرسی در آن مرحله نیست و هزینه دادرسی از ورثه مطالبه می شود ، مگرآنکه ورثه نیز اعسار خود را ثابت نمایند.

ورثه زمانی می توانند هزینه را نپردازند كه خودشان نیز معسر باشند و بتوانند این مساله را در دادگاه ثابت كنند كه در این صورت، از معافیت پرداخت هزینه دادرسی استفاده خواهند كرد.

آثار حکم قبول اعسار با توجه به ماده 513 قانون ایین دادرسی مدنی:

پس ازاثبات اعسار ، معسر می تواند از مزایای زیر استفاده نماید:

1) معافیت موقت از هزینه دادرسی؛

معسر موقتاً از تأدیه تمام یا قسمتی از هزینه دادرسی در مورد دعوایی که برای معافیت از هزینه آن ادعای اعسار نموده معاف است.

طبق ماده 511 اگر مدعی اعسار در دعوای اصلی محکوم له واقع شود و از اعسار خارج گردد هزینه از او دریافت خواهد شد . مفهوم ماده آن است که اگر مدعی اعسار محکوم علیه واقع شود هزینه دادرسی از او دریافت نمی شود، اما این مفهوم منطقی نیست و در این حالت نیز چنانچه معسر از حالت اعسار خارج شود باید هزینه دادرسی را بپردازد، زیرا حکم اعسار حکمی موقتی است.

2) حق داشتن وکیل معاضدتی؛

صدور حکم اعسار به معسر حق می دهد، که از وکیل معاضدتی استفاده نماید. یکی از مواردی که کانون وکلا را مکلف به معرفی وکیل (برای معاضدت قضایی) می نماید همین صدور حکم اعسار از هزینه دادرسی است؛ که معسر معافیت موقت از پراخت حق الوکاله وکیل پیدا می کند.

مقررات جزایی اعسار

مقررات جزایی اعسار:

چنانچه ادعای اعسار در مورد محكوم به باشد و مدعی اعسار نتواند ادعای خود را ثابت كند، دادگاه ضمن رسیدگی رد تقاضای اعسار، وی را به پرداخت وجوه مخارج رسیدگی به دعوی اعسار معادل دو برابر مخارج معمولی و حق الوكاله وكیل محكوم می كند.

این محكومیت در مورد اعسار اوراق اجراییه ثبت اسناد نیز قابل اجراست.

در صورت مشاهده تخلف های زیر، مدعی اعسار به مجازات حبس محكوم خواهد شد:

1.پس از صدور حكم اعسار معلوم شود كه مدعی اعسار به دروغ خود را معسر اعلام كرده است.ماده 18 قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی در این خصوص بیان داشته است که:

هرگاه پس از صدور حکم اعسار ثابت شود، از مدیون رفع عسرت شده یا مدیون برخلاف واقع خود را معسر قلمداد کرده است، به تقاضای محکومٌ له، محکومٌ علیه تا زمان اجرای حکم یا اثبات حدوث اعسار یا جلب رضایت محکوم ٌله حبس خواهد شد. در این مورد نیز مفاد مواد(۴) و(۵) این قانون مجری است. این حکم در مورد مدیونی که به موجب ماده(۱۱) این قانون برای پرداخت دین او مهلت مناسب تعیین شده یا بدهی او تقسیط گردیده و در زمان مقرر دین خود یا اقساط تعیین شده را نپرداخته است نیز مجری است.

2.پس از قبولی اعسار معلوم شود كه شهود به دروغ شهادت داده اند؛ در این حالت شهود نیز به حبس محكوم می گردند.

3.پس از صدور حكم اعسار معسر دارای مالی شده ولی همچنان خود را معسر قلمداد می كند

4.شخصی با مدعی اعسار تبانی نموده و خود را برخلاف واقع طلبكار او معرفی نماید. در این حالت طلبكار قلابی نیز به حبس محكوم خواهد شد.

ممكن است محكوم علیه به منظور فرار از اجرای حكم در صورت اموال خود، از اعلام كامل دارایی اش خودداری كند یا پس از صدور حكم اعسار معلوم شود برخلاف واقع خود را معسر قلمداد كرده است، در این صورت دادگاه ضمن حكم به رفع اثر از حكم اعسار سابق، محكوم علیه را به حبس تعزیری درجه ٧ محكوم خواهد كرد و شخصی هم كه به وی برای گمراه كردن دادگاه كمك كرده تا موجب صدور حكم اعسار شود، از شش ماه تا دو سال به برخی ممنوعیت های قانونی محكوم می كند.

ماده 16 و 17 قانون نحوه ی اجرای محکومیتهای مالی در این خصوص بیان میدارد که:

ماده۱۶ـ هرگاه محکومٌ علیه در صورت اموال خود موضوع مواد(۳) و (۸) این قانون، به منظور فرار از اجرای حکم از اعلام کامل اموال خود مطابق مقررات این قانون خودداری کند یا پس از صدور حکم اعسار معلوم شود برخلاف واقع خود را معسر قلمداد کرده است دادگاه ضمن حکم به رفع اثر از حکم اعسار سابق محکومٌ علیه را به حبس تعزیری درجه هفت محکوم خواهدکرد.

ماده۱۷ـ دادگاه رسیدگی کننده به اعسار ضمن صدور حکم اعسار، شخصی را که با هدف فرار از پرداخت دین مرتکب تقصیر شده است تا موجب اعسار وی گردد با توجه به میزان بدهی، نوع تقصیر، تعدد و تکرار آن به مدت شش ماه تا دوسال به یک یا چند مورد از محرومیت های زیر محکوم می کند:

۱ـ ممنوعیت خروج از کشور

۲ـ ممنوعیت تأسیس شرکت تجارتی

۳ـ ممنوعیت عضویت در هیأت مدیره شرکتهای تجارتی

۴ـ ممنوعیت تصدی مدیرعاملی در شرکتهای تجارتی

5ـ ممنوعیت دریافت اعتبار و هرگونه تسهیلات به هر عنوان از بانکها و مؤسسات مالی و اعتباری عمومی و دولتی به جز وامهای ضروری

6ـ ممنوعیت دریافت دسته چک

اعسار در خصوص پرداخت مهریه و بیان مزایای صدور حکم اعسار

اعسار درخصوص پرداخت مهریه:

مطابق قانون جدید حمایت از خانواده چنان چه مهریه در زمان وقوع عقد تا یکصد و ده سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد ضمانت اجرای کیفری حبس برای وصول آن قابل تصور است و مازاد بر آن منوط به دارا بودن زوج است که باید ثابت شود. در حقیقت تفاوت در بار اثبات است یعنی برای مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه ی تمام بهار آزادی فرض می شود که زوج داراست و چنانچه ناتوان باشد این زوج است که باید ادعای ناتوانی خود را ثابت کند اما در مورد مازاد بر این مقدار تصور این است که دارا نیست و این زوجه است که باید دارایی و توانایی او را برای پرداخت ثابت نماید.

مزایای صدور حکم اعسار:

یکی از مباحث مهم اعسار، آثار آن و آگاهی از مزایای آن است.

بر اساس قوانین در صورتی که حکم اعسار از سوی دادگاه صادر شود، فرد معسر از برخی مزایا برخوردار می شود که مهم ترین آنها عبارتند از:

1.کسی که مدعی اعسار باشد و این ادعای خود را هم در دادگاه به اثبات برساند از معافیت موقت برای پرداخت تمام یا قسمتی از هزینه های دادرسی بر خوردار می شود.

2.همچنین این فرد می تواند از حق داشتن وکیل معاضدتی و معافیت موقت از پرداخت حق الوکاله ی او برخوردار شود.

3.یکی دیگر از مزایای صدور حکم اعسار برای معسر در مباحث حقوق خانواده است. مطابق قانون حمایت از خانواده ثبت طلاق موکول به پرداخت کلیه ی حقوق مالی زوجه (زن) است اما در صورتی که حکم قطعی مبتنی بر اعسار زوج (شوهر) یا تقسیط محکوم به (مثلا مهریه، جهیزیه، نفقه و سایر حقوق مالی زن) صادر شده باشد، طلاق بدون پرداخت کلیه ی حقوق مالی ثبت می شود اما زوج باید مطابق حکم دادگاه بدهی های خود را بر اساس زمان پیش بینی شده در حکم، بپردازد.

4.از جمله مزیت دیگری که قابل تصور است در بحث ممنوع الخروج کردنِ فرد بدهکار است. مطابق قانون، مرجعِ اجراکننده ی رأی باید به تقاضای محکوم له قرار ممنوع الخروج بودن محکوم علیه را صادر کند اما چنانچه حکم اعسار و ناتوانی محکوم علیه از دادگاه صادر شده باشد، این قید ممنوع الخروج بودن برداشته می شود.

اعسار کفیل:

هرگاه کفیل مدعی شود که پس از صدور قرار قبولی کفالت معسر شده است، دادگاه به ادعای اعسار وی رسیدگی و در صورت احراز اعسار به معافیت وی از پرداخت وجه الکفاله حکم می کند. (تبصره ۳ ماده ۲۳۵ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲)

نکته:

چنانچه فردی پس از درخواست اعسار از حضور در دادگاه امتناع ورزد، دادگاه به دلیل عدم حضور ایشان درخواست اعسار ایشان را رد و ده روز فرصت برای اعتراض در تجدید نظر استان را به وی میدهد .

اگر این فرد در مدت این ده روزبخواهد درخواست اعسار مجدد نماید،این مورد امکان پذیر نمیباشد و پس از رد اعسار طرح دعوی مجدداعسار تنها بعد از بازداشت و از داخل زندان قابل طرح می باشد.

ایا با رد درخواست اعسار در مرحله تجدید نظر میتوان مجددا در دادگاه بدوی نسبت به ارائه درخواست اعسار اقدام نمود؟

با توجه به نسبی بودن شرایط اعسار که با استطا عت یاعدم استطاعت مالی خواهان متغیر میباشدوامکان تغییر شرایط فرد و احراز شرایط مربوطه در خصوص اعسار فرد میتواند مجددا دراین خصوص اقدام نماید.

در متن فوق الذکر سعی شد به پرسش های متداول شما عزیزان من جمله :تقاضای اعسار چیست ،اعسار مطلق چیست ،دادخواست اعسار چیست ،دعوای اعسار چیست وعدم حضور در جلسه اعسار و...پاسخ داده شود.امید است مطالب فوق پاسخگوی نیاز شما در این زمینه بوده باشد.