همه چیز در رابطه با انواع خیارات فسخ قرارداد - بخش بیست و پنجم بیان سایر انواع غبن و مفهوم تسامح -همراه با فایل صوتی

2.غبن فاحش: همانطوریکه از بیان قبل هم مشخص می شود غبن در صورتی فاحش است که عرفاً قابل مسامحه نباشد و البته همان اشکال قبلی در اینجا هم پابرجا است که ملاک تشخیص عرف چه است ؟ملاک ایجاد خیار فسخ وجود غبن فاحش است و معیار اساسی در فاحش بودن غبن همانطور که در ماده 417 اصلاحی قانون مدنی ذکر شده است عدم تعادل ارزش تاحدی که از نظر عرف قابل مسامحه و چشم پوشی نباشد . توضیح آنکه ممکن است ارزش واقعی مال مورد معامله با آنچه که در عقد مورد توافق طرفین قرارگرفته است متفاوت باشد ولی صرف وجود تفاوت موجب ایجاد خیار فسخ نمی شود بلکه اگر تفاوت موجود به حدی باشد که عرف آن را موجب ضررفاحش طرف عقد تلقی نماید حق فسخ برای زیان دیده ایجاد می شود.

ملاک فاحش بودن غبن در ماده 417 قانون مدنی قبل از اصلاح سال 1361 اینگونه بیان شده بود که : اگر غبن به مقدار خمس قیمت یا بیشتر باشد فاحش است و در کمتر از مقدار مزبور غبن در صورتی فاحش است که عرفاً قابل مسامحه نباشد.

پس از اصلاح مطابق قانون اصلاح موادی از قانون مدنی مصوب1370،این ماده به این صورت تغییر یافت: غبن در صورتی فاحش است که عرفا قابل مسامحه نباشد . به نظر می رسد اصلاح فوق منطقی بوده چراکه اگر ملاک کلی رجوع به عرف باشد تعیین میزان قطعی در قانون ضرورت ندارد به علاوه اگر تعیین فاحش بودن غبن به عرف واگذار گردد می توان در موارد مختلف با توجه به مقتضیات و شرایط گوناگون آن را مشخص نمود.