در این پست به بیان اینکه اگر خیار شرط برای ثالثی شرط شود و تفاوت میان خیار شرط و شرط خیار و بررسی ماده 399 قانون مدنی در این خصوص خواهیم پرداخت.
اگر خیار بر ای شخص ثالثی شرط شود ، او حق انتقال آن را ندارد .زیرا صلاحیت داوری به او داده شده نه حق. حتی حق انتقال به طرفین را نیز ندارد .همچنین هرگاه شرط خیار برای شخصی غیر از متعاملین شده باشد ،منتقل به ورثه نخواهد شد .
گفتنی است در شرط خیاری که بر مبنای تراضی ایجاد میشود،طرفین میتوانند حق را مقید به مباشرت صاحب حق کنند . در این صورت نیز به میراث نمیرسد و با مرگ صاحب خیار ساقط میشود.
خیار شرط وابسته به تراضی واقعی است و در صورتی ایجاد میشود که دو طرف اگاهانه در مورد آن تصمیم گرفته باشند . همچنین برخلاف سایر خیارها ،خیار شرط به بیگانه نیز تعلق میگیرد ولی در سایر خیارها بیگانه تنها به نیابت یا قائم مقامی صاحب حق میتواند در آن دخالت کند .
گرچه در برخی از نوشته های حقوقی این دو ترکیب را به جای هم به کار می برند. شکی نیست که بین آن دو تفاوت وجود دارد و برای همین در ماده ۴۰۱ قانون مدنی هر دو ترکیب بکار رفته است. ماده فوق الذکر مقرر داشته است: اگر برای خیار شرط مدت معین نشده باشد، هم شرط خیار و هم بیع باطل است .
ماده ۳۹۹ قانون مدنی می گوید: در عقد بیع ممکن است شرط شود که در مدت معین برای بایع یا مشتری یا هر دو یا شخص خارجی اختیار فسخ معامله باشد .
آن موجود تبعی که در ضمن عقد اصلی در نتیجه تلاقی اراده ی طرفین ابراز وجود می کند شرط خیار است و آن اختیار فسخ که در نتیجه ی این موجود اعتباری تبعی حاصل می شود، خیار شرط نامیده می شود.
توجه به ماده ۴۰۰ قانون مدنی نیز تفاوت بین این دو اصطلاح را بیشتر عیان می سازد: اگر ابتدا مدت خیار ذکر نشده باشد، ابتداء آن از تاریخ عقد محسوب است وگرنه تابع قرارداد متعاملین است .
بنابراین این شرط خیار نیست که مدت برای آن تعیین می شود، بلکه حق ناشی از آن، که خیار شرط(حق فسخ ناشی از شرط) نامیده می شود، باید مدت داشته باشد.
۱- شرط خیار یعنی شرطی که خیار (اختیار فسخ) ایجاد می کند.
۲- خیار شرط یعنی خیاری (اختیار فسخ) که از شرط حاصل می شود.
سبب ایجاد خیار را شرط خیار می نامند و آنچه در نتیجه ی آن شرط به وجود می آید، خیار شرط می گویند.
نظرات کاربران