مقصود از مجازاتهای اصلی چیست؟بخش اول

مجازات اصلی

مجازاتی است که به طور خاص و مشخص در قانون برای هر جرم مشخص شده است . در قانون ،مجازات اصلی وفق ماده 14 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 92 خود به چهار دسته تقسیم می شوند :

1.حد 2.قصاص 3. دیه 4.تعزیر

1- مجازات حد

حدود و مجازاتهای حدی بعنوان یکی از مهمترین مباحث در فقه و حقوق کیفری ایران است زیرا حد به عنوان یک مجازات کیفری که در قانون مجازات اسلامی از آن یاد شده است و برگرفته از فقه اسلامی ، آیات قران ، روایات و سیره پیامبران و ائمه است . بنابراین با سایر مجازاتها که قانونگذار خودش با توجه به جرم ، شرایط آن و عرف جامعه به تبیین آنها می پردازد متفاوت است.

در شرع مقدس اسلام برای برخی از اعمال گناه ،مجازات تعیین شده است که به آنها،مجازات حدی گفته میشود.

در بند الف ماده 14 وماده 15 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 92 حد، بدینگونه تعریف شده است:

حد ،مجازاتی است که موجب نوع، میزان و کیفیت اجرای آن در شرع مقدس اسلام ، تعیین شده است.

قانونگذار نوع و میزان مجازات حدی را از قران اقتباس کرده است و مقدار و نوع آن به همان ترتیبی است که در این کتاب الهی ذکر شده است . بنابراین قاضی هم نمی تواند کیفیت ، نوع و میزان حدود را تغییر دهد یا مجازات حدی را کمتر کند و یا به طور کلی از آن صرف نظر کند.همچنین طبق ماده ی219 قانون مجازات اسلامی :دادگاه نمیتواند كیفیت، نوع و میزان حدود شرعی را تغییر یا مجازات را تقلیل دهد یا تبدیل یا ساقط نماید. این مجازاتها تنها از طریق توبه و عفو به كیفیت مقرر در این قانون قابل سقوط، تقلیل یا تبدیل است.

ماده 217 قانون مجازات اسلامی بیان دارد که : در جرائم موجب حد، مرتكب در صورتی مسؤول است كه علاوه بر داشتن علم، قصد و شرایط مسؤولیت كیفری به حرمت شرعی رفتار ارتكابی نیز آگاه باشد

فلذا در کلیه جرایم مستوجب حد، فرد بایستی اطلاع داشته باشد که رفتارش جرم بوده و دارای حرمت شرعی می باشد، لذا در صورتی که شخص نداند که آن فعل حرام است مشمول مجازات حدی نمی شود. منظور از حرمت شرعی به این مفهوم می باشد که؛ شخصی که عملی را مرتکب شده از حرام بودن فعل انجام شده بر اساس دستورات شرعی آگاهی کامل داشته باشد