عقد ازدواج(نکاح)به چند شکل انجام میگیرد-بخش دوم

ازدواج موقت دارای اختلافاتی با ازدواج دائم است و آثار متفاوتی هر یک از این عقود ایجاد مینمایند. در این پست به بررسی اختلاف میان این دو نوع عقد نکاح میپردازیم


عقد ازدواج(نکاح)به چند شکل انجام میگیرد-بخش دوم

همانطور که در پست قبل به آن پرداخته شد ازدواج موقت«نکاح منقطع»،در میان شیعیان پذیرفته شده است و میان شیعیان و اهل تسنن بر سر صحت آن اختلاف است. ازدواج موقت دارای اختلافاتی با ازدواج دائم است و آثار متفاوتی هر یک از این عقود ایجاد مینمایند. در این پست به بررسی اختلاف میان این دو نوع عقد نکاح میپردازیم

مهم ترین تفاوت های میان ازدواج(نكاح) دائم و موقت عبارتند از

  1. وفق ماده 1075 قانون مدنی ازدواج(نکاح) وقتی منقطع است که برای مدت معینی واقع شده باشد، پس مدت، یکی از شرایط اساسی ازدواج(نکاح) منقطع است و اقتضای ذات عقد متعه بر مبنای مدت آن است. پس اگر مدت در ازدواج(نکاح) منقطع ذکر نشود بی شک ازدواج(نکاح) مذکور باطل خواهد بود و نمی توان گفت چون در ازدواج(نکاح) موقت مدت ذکر نشده عقد دائم است زیرا بنا بر قاعده ی فقهی العقود تابعه للقصود عقد تابع قصد طرفین است. در حالی که قصد طرفین انعقاد ازدواج(نکاح) موقت بوده است بنابراین نمی توان اصل را بر دائمی بودن ازدواج(نکاح) دانست.
  2. در عقد منقطع عدم ذکر مهر در عقد، موجب بطلان است. در واقع وفق ماده 1095 قانون مدنی تعیین مهر از شرایط اساسی عقد ازدواج(نکاح) موقت است، این در حالیست که عدم ذکر مهر در ازدواج(نکاح) دائم، موجب بطلان عقد نبوده و به تناسب وضعیت مهرالمثل و یا مهر المتعه بنابر ضرورت تعیین می گردد.
  3. در ازدواج(نکاح) منقطع شوهر ملزم به دادن نفقه نیست مگر آن که در عقد شرط شده باشد یا عقد مبتنی بر آن واقع شده باشد (ماده 1113قانون مدنی) ولی در ازدواج(نکاح) دائم نفقه بر عهده شوهر است (مواد 1113و1106 قانون مدنی).
  4. در ازدواج(نكاح) منقطع مقررات طلاق اجرا نمی شود و جدایی زن و شوهر با انقضاء یا بذل مدت یا فسخ ازدواج(نكاح) تحقق می یابد. بنابراین طلاق و آن چه در قانون مدنی راجع به آن آمده است ویژه ازدواج(نكاح) دائم است (ماده1120 قانون مدنی).

عقد ازدواج(نکاح)به چند شکل انجام میگیرد-بخش دوم


5.عده زوجه منقطعه پس از جدایی از شوهر در غیر از زن آبستن دو طهر است، چه جدایی از جهت فسخ ازدواج(نکاح) یا انقضا یا بذل مدت باشد ولی عده فسخ ازدواج(نکاح) در ازدواج(نکاح) دائم سه طهر است ولی عده وفات و عده زن آبستن در مورد ازدواج(نکاح) دائم و منقطع یکسان است. (مواد 1153و1154قانون مدنی).

6.در ازدواج(نکاح) موقت زن و شوهر از یک دیگر ارث نمی برند (مواد940و 1077قانون مدنی) و تنها در ازدواج(نکاح) دائم توارث وجود دارد چرا که با توجه به این که ارث بردن زن و شوهر از یک دیگر در ازدواج موقت در قانون مدنی ذکر نشده و چنین شرطی هم برای آن نیامده (مانند ماده 1113قانون مدنی درخصوص شرط نفقه) به نظر می رسد در ضمن عقد موقت اگر چنین شرطی بین زن و شوهر شود شرط باطل و بلا اثر است؛ زیرا شرط توارث در مورد مذکور شریک قرار دادن غیر وراث در ترکه است، که متعلق به ورثه قانونی متوفی می باشد و آن خلاف قوانین توارث است که از قوانین آمره به شمار می رود و از نظر نظم اجتماعی بیان شده است. بر همین اساس و با این وحدت ملاک وصیت زائد بر ثلث هم اجازه داده نشده است و مقدار زائد بر ثلث منوط به اجازه ی ورثه است. به عبارت دیگر شرط ضمن عقد وقتی صحیح و لازم الاتباع است که در محدوده حقوق متعهد باشد در حالی که شرط توارث، تعهد علیه وارث است و هیچ کس نمی تواند علیه دیگری شرط کند. علاوه بر قبول نظر اخیر در مورد عدم نفوذ و اعتبار شرط ارث در ازدواج موقت، از دید دیگر شرط ارث در ازدواج موقت با فلسفه و توجیه این نهاد از دید مخالفین آن منافات دارد چرا که برخلاف اصل آسان گیری و عدم تعهد در ازدواج موقت می باشد.

7.طبق قانون خانواده مصوب 01/12/1391 ثبت ازدواج(نکاح) دائم و موقت از دیگر موارد تفاوت های این دو می باشد. چرا که با توجه به ماده 20 قانون مذکور ثبت ازدواج(نکاح) دائم، فسخ و انفساخ آن، طلاق، رجوع و اعلام بطلان ازدواج(نکاح) یا طلاق الزامی است ،پس ثبت ازدواج(نکاح) دائم به طور کلی الزام آور شناخته شده است. اما در ماده 21 همین قانون ثبت ازدواج(نکاح) موقت در سه مورد خاص الزام آور شناخته شده است: 1- باردار شدن 2- توافق طرفین 3- شرط ضمن عقد.

البته همان طور كه اشاره شد قانون مدنی ایران به تبعیت از فقه امامیه ازدواج(نكاح) موقت را قبول كرده است ولی با همه مزایایی كه دارد نمی تواند جای ازدواج(نكاح) دائم را بگیرد و در عمل به خصوص زنان از آن استقبال نمی نمایند. اینك به قسم دوم عقد ازدواج(نكاح) که همان ازدواج(نكاح) دائم است می پردازیم.




نظرات کاربران