چند نوع وکیل داریم؟

عدم مجاز بون دخالت فردی غیر از وکیل دادگستری در جلسه دادگاه و بیان وکالت تسخیری

آیا غیر از وکلای مجاز کسی میتواند در جلسات دادگاه به سمت وکالت مداخله نماید؟

برابر قانون،غیر از وکلای مجاز هیچ یک نمی تواند در جلسات دادگاه به سمت وکالت مداخله کند مگر به طور اتفاقی و آن هم به صورت محدود و این در حالی است که شخص دارای معلومات کافی برای وکالت می باشد ولی شغل و حرفه او وکالت در دادگستری نیست و می تواند برای بستگان سببی (مثل برادر،عمو و...) یا نسبی خود(مثل همسر،پدر و مادر همسرو...) وکالت نماید ولی در سال بیش از سه مرتبه چنین اجازه ای به او داده نمی شود.

برای انجام وکالت اتفاقی ،متقاضی بایستی چه مواردی را در درخواست کتبی خود بگنجاند؟

برای انجام وکالت اتفاقی (موقت) نیاز به صدور مجوز می باشد لذا متقاضی این امر باید با درخواست کتبی که موارد ذیل در آن گنجانده شده،در دفتر کانون وکلا ثبت نماید:

- معرفی کامل خود

- میزان تحصیلات وتجربیات موثر در قضیه

- مشخصات کامل و نشانی موکل مورد نظر و درجه قرابت با او

- موضوعی که می خواهد اقامه کند یا از آن دفاع کند

-کپی شناسنامه و آخرین مدرک تحصیلی و دو قطعه عکس

-کپی شناسنامه موکل یا موکلین و مدارکی که رابطه خویشاوندی بین او وموکل را ثابت کند.
-امضای درخواست که این امضا یا توسط کانون یا یکی از دفاتر اسناد رسمی گواهی می شود.

-اخطاریه یا گواهی مرجع قضائی در مورد مشخصات پرونده و وقت رسیدگی نسبت به دعوی طرح شده.

- کپی کارت پایان خدمت یا معافیت دائم(برای مردان)

برای هر مورد وکالت اتفاقی باید درخواست جداگانه با ضمایم کامل تهیه و تسلیم کانون گردد.پس از تقدیم درخواست ، کانون حق دارد تا به منظور سنجش توان علمی و تجربی متقاضی از او مصاحبه و اختبار به عمل آورد.در هر حال پذیرش یا رد درخواست با کانون است.

وکالت تسخیری:

در یک تعریف ساده می توان گفت:وکالتی است که از طرف دادگاه در امور کیفری برای دفاع از متهم به وکلای دادگستری ارجاع می شود.

در دعاوی کیفری شاکی و متهم حق دارند که از وکیل استفاده کنند و اگر متهم توانایی مالی برای انتخاب ومعرفی وکیل نداشته باشد می تواند از دادگاه درخواست کند تا برای او وکیل تعیین نماید.

چگونگی اقدام دادگاه در دعاوی کیفری اگر دادگاه تشخیص دهد که متهم قادر به انتخاب وکیل نیست و بیان وکالت معاضدتی

در دعاوی کیفری اگر دادگاه تشخیص دهد که متهم قادر به انتخاب وکیل نیست چه اقدامی انجام میدهد؟

اگر دادگاه تشخیص دهد که متهم قادر به انتخاب وکیل نیست با استفاده از بودجه دادگستری برای متهم وکیل تعیین می کند.

البته در جرایمی که مجازات آن ها حسب مورد اعدام یا قصاص نفس یا سنگسارو یا حبس ابد است چنانچه متهم شخصاً وکیل معرفی نکند دادگاه مکلف است برای او وکیل تسخیری تعیین نماید حتی اگر شخص متهم چنین درخواستی را به عمل نیاورد.

البته در جرایم منافی عفت متهم حق دارد از حضور یا معرفی وکیل برای خودش امتناع کند .وکیل تسخیری که از سوی دادگاه برای متهم انتخاب می شود از سوی متهم قابل تغییر نمی باشد مگر در مواردی که وکیل تسخیری یا همسر یا فرزند او دارای نفع شخصی در قضیه باشند یا رابطه خویشاوندی بین وکیل یا یکی از اصحاب پرونده وجود داشته باشد و مواردی از این دست که بی طرفی و امانت را دچار شائبه نماید.(موارد مذکور صریحاً در قانون شمارش و احصاء شده است.)

وکالت معاضدتی:

وکالتی است که از طرف کانون وکلا در امورمدنی (مثل تقسیم ارث،تخلیه عین مستاجره،خلع ید،طلاق و....) به وکلای دادگستری ارجاع می شود.

برای بهره مندی از این تاسیس مفید،متقاضی (خواهان یا خوانده ) باید درخواست خود را به دبیرخانه موسسه معاضدت مستقر در کانون وکلای مرکز تقدیم کند و کسانی که دور از مرکز زندگی می کنند می توانند این درخواست را به دفتر دادگستری محل اقامت خود تسلیم نمایند.

سپس دفتر دادگستری یا کانون تقاضانامه را به انضمام مستندات و مدارک لازم به دبیرخانه معاضدت می فرستد.اگر موسسه از متقاضی توضیحاتی بخواهد و برای این امر از او دعوت کند.

چه مواردی به درخواست معاضدت پیوست میشود؟

موارد ذیل باید به درخواست معاضدت پیوست شود:

- گواهی از کلانتری یا معتمدین محل اقامت متقاضی که دلالت بر عدم توانایی مالی او دارد.

- رونوشت مدارک دعوی

پذیرش یا رد درخواست با موسسه معاضدت قضائی است و اگر موسسه تشخیص داده که مقصود متقاضی سوء استفاده و شرخری است از تعیین وکیل معاضدتی خودداری و تقاضا را رد می کند.

پس از وصول درخواست،شعبه عرایض آن را بررسی می کند اگر درخواست ناقص باشد نواقص را به دفتر اعلام می کند و اگر کامل باشد عقیده را در پیشرفت دعوی نوشته و در صورتیکه پیشرفت داشته باشد آن را به شعبه قضائی تسلیم می کند و شعبه قضائی وکیل معاضدتی را برای متقاضی تعیین می نماید.

وظایف وکیل معاضدتی چیست؟

وظایف وکیل معاضدتی:

وکیل معاضدتی منتخب ،مکلف است قرارداد حق الوکاله تنظیم کند و نسخه دوم قرارداد را با سررسید وکالت نامه به دبیرخانه معاضدت قضائی بفرستد و پس از خاتمه رسیدگی اگر موکل برنده دعوی شود و به اصطلاح محکوم له باشد یک پنجم حق الوکاله را وصول و به صندوق کانون پرداخت کند مگر این که ثابت نماید که دریافت حق الوکاله قانوناً ممکن نبوده است.

وکیل معاضدتی باید از جریان کار پرونده و روند رسیدگی ،شعبه قضائی کانون را مطلع سازد.

مدت زمان امکان شکایت در صورت رد تقاضای انتخاب وکیل معاضدتی توسط متقاضی:

چنانچه تقاضای انتخاب وکیل معاضدتی رد شود متقاضی می تواند ظرف ده روز این تصمیم به هیئت مدیره کانون شکایت کند.رای این هیئت در خصوص رد یا پذیرش درخواست قطعی است.

انتخاب وکیل معاضدتی برای اشخاص بی بضاعت توسط کانون وکلای دادگستری:

همچنین کانون های وکلای دادگستری و هیئت اجرایی ماده 2 آیین نامه اجرایی ماده 187 برنامه سوم توسعه مکلف به تامین وکیل معاضدتی برای اشخاص بی بضاعت یا اشخاصی که قادر به پرداخت حق الوکاله هنگام انتخاب وکیل نیستند،می باشند.

تشخیص بی بضاعت بودن یا عدم توانایی اشخاص برای پرداخت حق الوکاله با دادگاه مرجع رسیدگی به دعوی است و برای تحقق این منظور روسای کل دادگاهها در حوزه قضائی با همکاری موسسات معاضدت قضائی کانون های وکلا در استان ها و هیئت ماده 2 آیین نامه اجرایی ماده 187 قانون برنامه سوم توسعه برابر مقررات مربوط عمل خواهند کرد.

آیا وکیل میتواند در طی سال به عنوان وکیل معاضدتی قرار نگیرد؟

وکلای دادگستری و مشاوران حقوقی وظیفه دارند هر ساله در سه دعوی حقوقی به عنوان وکیل معاضدتی قبول وکالت نمایند و اگر موکل محکوم له واقع گردید حق الوکاله قانونی از آن چه که وصول شد به او پرداخت می شود.

از این رو کسانی که قدرت پرداخت حق الوکاله ندارند می توانند از کانون وکلا یا هیئت اجرایی ماده 2 آیین نامه اجرایی ماده 187 و یا از روسای حوزه قضایی تقاضای وکیل معاضدتی نمایند به این شرط که دعوی واقعی بوده و راجع به شخص متقاضی باشد.

آیا راه دیگری غیر از تقاضا از طریق کانون وکلا و ... جهت دسترسی به وکیل معاضدتی وجود دارد؟

آیا راه دیگری غیر از تقاضا از طریق کانون وکلا و ... جهت دسترسی به وکیل معاضدتی وجود دارد؟

پاسخ: بلی ، به موجب دستور العمل شماره 1 طرح جامع رفع اطاله دادرسی از تاریخ 14/8/84 تمهیداتی در جهت ایجاد تعامل بین دفاتر ارشاد و معاضدت قضائی با کانون های فوق اتخاذ گردیده که ابتدا در مراکز استان ها سپس شهرستان های امکان دسترسی به وکیل معاضدتی از طریق دفاتر ارشاد قضائی تسهیل گردد.

وکالت تبرعی:

وکالت ممکن است مجانی یا دارای اجرت باشد، وکالت تبرعی همان وکالت مجانی است که وکیل بابت حق الزحمه چیزی دریافت نمی کند.

این سؤال به ذهن خطور می کند که درصورتی که وکیل دادگستری وکالت شخصی را به صورت تبرعی تقبل نموده باشد باید تمبر مالیاتی روی وکالتنامه الصاق و باطل نماید؟

پاسخ این سؤال منفی است، زیرا تمبر مالیاتی که وکیل باید به وکالتنامه الصاق و ابطال نماید، تابع حق الوکاله ای است که دریافت می کند. درصورتی که وکیل وکالت را تبرعی پذیرفته باشد به منزله ی آن است که حق الوکاله ای دریافت نکرده است تا براساس آن تمبر مالیاتی الصاق و ابطال نماید.

ماده ی ۱۰۳ قانون مالیات های مستقیم مقرر داشته است که وکلای دادگستری و کسانی که در محاکم اختصاصی وکالت می کنند، مکلفند که در وکالتنامه های خود دستمزد حق الوکاله را قید نمایند و معادل ۵ درصد آن را بابت علی الحساب مالیاتی روی وکالتنامه، تمبر الصاق و ابطال نمایند. به بیان دیگر چون وکیل دادگستری با قبول وکالت تبرعی وجهی دریافت نمی کند تا بر حسب مقررات مالی، مالیات بر درآمد را بپردازد.

همانطور که بیان نمودیم یکی از وظایف مهم کانون وکلای معاضدت قضایی این است که به وسیله ی وکلای عضو کانون انجام می گیرد. شخصی که توانایی پرداخت هزینه ی دادرسی و حق الوکاله را جهت احقاق حق خود ندارد، حق داشتن وکیل معاضدتی و معافیت موقت از پرداخت حق الوکاله را دارد. درمورد استفاده از وکیل، وظیفه ی تشخیص به عهده ی شعبه ی معاضدت قضایی کانون وکلا گذاشته شده است.

کسانی که قدرت تأدیه ی حق الوکاله را ندارند، می توانند از کانون وکلا یا هیأت اجرایی یا از رؤسای حوزه های قضایی تقاضای معاضدت نمایند، مشروط به اینکه دعوی راجع به شخص تقاضاکننده باشد، می توان تقاضای معاضدت نمود. تقاضای معاضدت به دبیرخانه ی مؤسسه ی معاضدتی قضایی (کانون وکلا) داده می شود.

کسانیکه دور از موسسه ی معاضدت قضایی هستند چگونه باید تقاضای خود را اقامه کنند؟ همچنین بیان وکیل کارآموز ،وکیل قوه قضاییه و وکیل ایثارگران(وکیل حمایتی)

کسانیکه دور از موسسه ی معاضدت قضایی هستند چگونه باید تقاضای خود را اقامه کنند؟

کسانی که دور از مؤسسه ی مذکور هستند، می توانند به وسیله ی دفتر کل دادگستری اقامت خود را تقاضا نمایند. در این صورت دفتر کل دادگستری موظف است که تقاضانامه را به انضمام مستندات و مدارکی که ذیلاً اشاره می شود، در اسرع وقت به دبیرخانه ی معاضدت قضایی ارسال دارند.

درصورتی که مؤسسه ی معاضدت قضایی لازم بداند که توضیحاتی از تقاضاکننده بخواهد، مشارالیه به وسیله ی نامه یا اخطار، احضار می شود ولی هرگاه اقامتگاه متقاضی خارج از محل معاضدت قضایی باشد، تحقیقات به وسیله ی یکی از وکلا یا دفتر کل دادگستری محل یا دفتر دادسرای محل اقامت تقاضاکننده به عمل می آید.

وکیل کار آموز:

همان طور که بیان کردیم افراد تحصیل کرده در رشته های حقوق پس از قبولی در آزمون های ورودی دشوار کانون وکلای دادگستری می بایست مدتی را پیش وکیل با تجربه به عنوان کارآموز سپری نمایند.

این افراد می توانند در همان مدت کارآموزی زیر نظر سرپرستان خود، وکالت پرونده های سبک را بر عهده بگیرند. به وکلایی که در دوران کارآموزی به وکالت می پردازند، وکیل کارآموز و یا کارآموز وکالت می گویند.

وکیل قوه قضائیه:

به تمامی افرادی که در رابطه با اجرای قانون پنج ساله سوم توسعه اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی کشور از مرکز امور کارشناسان قوه قضائیه و مشاورین حقوقی پروانه وکالت اخذ کرده اند وکیل قوه قضائیه می گویند. یکی از مهم ترین انواع وکلا که در پاسخ به پرسش چند نوع وکیل داریم؟ باید به آن اشاره کرد وکلای قوه قضائیه می باشند.

وکیل ایثارگران(حمایتی):

هنگامی که بسیجیان و افراد ایثارگر در موضوعات حقوقی و قضائی با مشکلاتی رو به رو می شوند، وکلای قضائی که در اجرای قانون حمایت قضایی و یا قانون سپاه از دفتر حمایت قضایی پروانه دریافت نموده اند، به عنوان وکیل ایثارگران و بسیجیان در مراجع قضایی حاضر شده و خود را با نام وکیل حمایتی معرفی می کنند.

بیان وکالت سازمانی،وکالت در مطالعه پرونده و وکالت در ادارات

وکالت سازمانی:

یکی دیگر از انواع وکلایی که در این مقاله به آن اشاره خواهیم داشت وکیل سازمانی است. براساس قانون حمایت قضایی از کارمندان نیروهای مسلح و دولتی، در صورتی که این کارمندان دولتی از جمله لشگری و کشوری در کارهای خدمتی با مشکلات حقوقی و قضایی مواجه شوند، سازمان محل خدمت او موظف است متخصصان حقوقی خود را به عنوان وکیل برای دفاع از کارمندانی که با مشکل رو به رو شده اند اختیار کند.

به چنین وکلایی که در مراجعه قضایی از حقوق کارکنان دولتی دفاع می کنند، وکیل سازمانی می گویند.

وکیل سازمانی را تحت دو عنوان وکالت اشخاص حقوقی حقوق عمومی و وکالت اشخاص حقوقی حقوق خصوصی مورد بررسی قرار میدهیم.

وکالت اشخاص حقوقی حقوق عمومی :

وزارتخانه ها ، موسسات دولتی و وابسته به دولت ، شرکتهای دولتی ، نهادهای انقلاب اسلامی و موسسات عمومی غیر دولتی ، شهرداری ها و بانکها می توانند علاوه بر استفاده از وکیل دادگستری از اداره حقوقی خود یا کارمندان رسمی خود تحت شرایطی به عنوان نماینده حقوقی استفاده نمایند و می بایست معرفی نامه نمایندگی حقوقی به مراجع قضایی ارائه نموده و حدود اختیارات نماینده نیز مشخص باشد.

وکالت اشخاص حقوقی حقوق خصوصی :

نظر به اینکه اعطای نمایندگی حقوقی از سوی شرکتهای خصوصی جهت اقامه دعوی ، دفاع و پیگیری پرونده در دادگاهها و دادسراها پذیرفته نیست لذا شرکتها می توانند با اعطای وکالت به وکیل دادگستری نسبت به اقامه دعوی ، دفاع و پیگیری امورات خود در محاکم ، توسط وکیل دادگستری اقدام نمایند.

وکالت در مطالعه ی پرونده:

اشخاصی که توان مالی پرداخت حق الوکاله جهت اعطای وکالت در دفاع و پیگری پرونده را ندارند و یا اشخاصی که صرفاً قصد اطلاع حقوقی از روند دادرسی و بررسی پرونده را دارند می توانند با اعطای وکالت در مطالعه پرونده به وکیل دادگستری از مزایای این نوع وکالت بهره مند شوند.

وکالت درادارات:

با توجه به گسترش روز افزون قوانین و مقررات در کلیه امورات ، اشخاصی که توان و اطلاعات حقوقی لازم و فرصت پیگیری و انجام امورات خود را در ادارات ندارند می توانند با مراجعه و اعطای وکالت به وکیل دادگستری ، پیگیری و انجام امورات خود را به وکیل محول نمایند.