کیفری | جرایم و مجازات ها | جرایم حدی

جرایم حدی چه جرایمی هستند-بخش بیست و هشتم- همراه با فایل صوتی

در پستهای قبلی بیان نمودیم که در بسیاری از قوانین کیفری ایران، مقنن به صورت آشکاری به جرم افساد فی‌الارض اشاره کرده است که به اجمال به مواردی از آن اشاره کردیم و در ادامه ی همین مواد لازم به ذکر است که به مواردی همچون :مواد 21، 23، 24، 29، 31، 32، 35، 37، 42، 44، 51، 61 تا 64، 71 تا 73، 80 تا 92 که دقت در مضمون مواد مذکور و مواد متعدد قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح، نشان می‌دهد که جز در برخی موارد خاص مانند ماده‌های 22، 43 و 93 که این موارد را هم به زحمت می‌توان مشمول عنوان محاربه مصطلح دانست، در بیشتر مواردی که مقنن مجازات محارب را منظور داشته، عمل ارتکابی مصداق «افساد فی‌الارض» و گاه بغی است تا محاربه و ... قانون مجازات اسلامی ماده 286 و ماده 1 قانون مجازات عبور دهندگان از مرزها و ماده 5 و 6 قانون تشدید مجازات محتکران و گرانفروشان وقانون مجازات فعالیت کنندگان غیر مجاز در امور سمعی و بصری.براساس بند یک ماده 5 قانون تشکیل دادگاههای عمومی و انقلاب مصوب 1373 رسیدگی به «کلیة جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی و محاربه یا افساد فی‌الارض» در صلاحیت دادگاههای انقلاب است.

ایا جرم افساد فی الارض جرمی مستقل از محاربه است ؟

از منظر قانون جرم افساد جرم مستقلی از محاربه بوده و تفاوت آن دو در این است که:
الف: عنصر مادّی جرم محاربه عبارت است از به کارگیری سلاح که به صورت فعل مادّی مثبت جلوه گر است، اما عنصر مادّی جرم افساد گاه به صورت فعل مثبت مادّی است، مانند جعل اسکناس، تولید و توزیع مواد مخدر و گاه به صورت فعل مثبت معنوی است، مانند تحریک و ترغیب نیروهای نظامی به فرار و تسلیم و گاه به صورت ترک فعل است، مانند اخلال در امر توزیع مایحتاج عمومی از طریق عدم توزیع آن.
ب : عنصر معنوی جرم محاربه قصد ایجاد رعب و وحشت است، ولی عنصر معنوی جرم افساد قصد اختلال گسترده در عرصه های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. البته گاه عنصر معنوی در جرم افساد مفروض گرفته می شود و آن هنگامی است که عمل مرتکب آثار وسیع مخربی در پی داشته باشد. با اینکه ارائه تعریفی از جرم افساد، به دلیل تنوع و گسترد گی مصادیق آن، مشکل به نظر می رسد، اما با وجود این می توان گفت: جرم افساد اقداماتی است که موجب فساد گسترده ای در جامعه شده یا به دفعات تکرار شده باشد

مجازات افساد فی الارض:

مطابق با ماده 286 ق.م. ا مجازات این جرم حدی ،اعدام است.

تفاوت توبه در جرم محاربه با جرم افساد فی الارض:

اگر مرتکب محاربه، قبل از اثبات جرم توبه کند، حد از او ساقط نخواهد شد اما در مورد مفسد فی الارض، توبه قبل از اثبات و در حین رسیدگی جرم، باعث ساقط شدن مجازات خواهد شد.

جرایم حدی چه جرایمی هستند-بخش بیست و هشتم- همراه با فایل صوتی

بغی:

مطابق با ماده ی 287 قانون مجازات اسلامی جرم بغی به صورت زیر تعریف شده است:

گروهی که در برابر اساس نظام جمهوری اسلامی ایران، قیام مسلحانه کند یاغی محسوب می شود و در صورت استفاده از سلاح، اعضای آن به مجازات اعدام محكوم می گردند.

در آیه 23 سوره یونس و یبغون فی الارض بغیر حق بغی در مورد ستمکاران و تجاوزگران به کار رفته است. در آیات قرآن کریم، واژه بغی و مشتقات آن در حدود 95 مورد و در سه معنا استعمال گردیده است که قدر جامع این معانی طلب و درخواست همراه با تجاوز است.

بغی در لغت به معنای درخواست و طلب همراه با تجاوز است که گاهی این تجاوز پسندیده و گاهی ناپسند است.

فقها تعریف های مختلفی از بغی ارائه داده اند که می توان گفت، قدر مشترک همه آنها شورش مسلحانه علیه امام است.

در قانون مجازات اسلامی مصوب 1370، بغی تعریف نشده بود و قانونگذار در ماده 186 این قانون، بغی را محاربه تلقی نموده و مجازات محارب را برای آن مقرر کرده بود. لکن این امر با معیارها و موازین فقهی ناسازگار بود؛ زیرا که احکام مقرر برای باغی و نیز ماهیت آن بسیار متفاوت از محاربه است. به همین دلیل قانونگذار در ماده 287 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 بغی را جرم مسقلی در نظر گرفته است.