همه چیز در رابطه با انواع خیارات فسخ قرارداد - بخش سی و ششم توضیح خیار تدلیس- همراه با فایل صوتی

در این پست به بیان هشتمین خیار طبق ماده 396 قانون مدنی ،یعنی خیار تدلیس طبق ماده 438 قانون مدنی و بیان نکاتی در خصوص این خیار خواهیم پرداخت.

مالکیت ، عقود و قرارداد ها | قراردادها | اختیار فسخ قراردادها

همه چیز در رابطه با انواع خیارات فسخ قرارداد - بخش سی و ششم توضیح خیار تدلیس- همراه با فایل صوتی

در پست قبل بیان نمودیم که اگر انتقال با علم به عیب صورت پذیرفته باشد ،در صورت فسخ آن و رد مبیع به خریدار نیز او حق فسخ پیدا نمیکند چرا که انتقال در آن شرایط نشانه رضای به معامله و اسقاط حق رد است. ماده 431 قانون مدنی بیان میدارد که:در صورتی که در یک عقد، چند چیز فروخته شود بدون این که قیمت هر یک علی‌حده معین شده باشد و بعضی از آن‌ها معیوب در آید مشتری باید تمام آن را رد کند و ثمن را مسترد دارد یا تمام را نگاه دارد و ارش بگیرد و تبعیض نمی‌تواند بکند مگر به رضای بایع.ماده 432 قانون مدنی بیان میدارد که:در صورتی که در یک عقد، بایع یک نفر و مشتری متعدد باشد و درمبیع عیبی ظاهر شود یکی از مشتری‌ها نمی‌تواند سهم خود را به تنهایی رد کند و دیگری سهم خود را نگاه دارد مگر با رضای بایع و بنابراین اگر در رد مبیع اتفاق نکردند فقط هر یک از آن‌ها حق ارش خواهد داشت.اسباب سقوط ارش چهار مورد است:. 1.شرط سقوط آن در ضمن عقد2. اسقاط ارش به تنهایی پس از عقد 3. بنابر دیدگاه برخی، جایی که پیدایی عیب در مال معیوب موجب افزایش قیمت آن از مال سالم شود و یا در کاهش قیمت آن تأثیر گذار نباشد لکن برخی این سبب را نپذیرفته اند. 4. جایی که از گرفتن ارش،ربا لازم آید

8.خیار تدلیس:

هشتمین خیار طبق ماده 396 قانون مدنی ،خیار تدلیس است.
تدلیس به معنای فریب دادن و پنهان کردن واقع است. در حقوق ما خیار تدلیس وسیله جبران ضرر فریب خورده است .تدلیس زمانی رخ میدهد که فروشنده ی کالا برای فریفتن خریدار وصفی را که در کالا وجود ندارد به کالا نسبت دهد یا اینکه عیبی را که در آن وجود دارد بپوشاند.بعنوان مثال اگر فروشنده برای مال خود ،اوصافی برخلاف واقع ذکر کند چنانکه رایانه ای را ساخت کشور ژاپن معرفی کند ،درحالیکه جنس چینی میباشد یا تابلوی نقاشی هنرمندی را به هنرمند دیگر منسوب کند ،مرتکب تدلیس شده است.همچنین است اگر فروشنده یک خانه کهنه و شکست خورده را با نقاشی یا تعمیرات سطحی سالم جلوه دهد یا گاو شیردهی را ندوشد تا شیر در پستانش جمع شود و بسیار شیرده بنظر اید و بدین طریق خریدار را فریب دهد.

تعریف قانون مدنی از تدلیس در ماده 438 به این صورت بیان شده است: تدلیس عبارت است از عملیاتی که موجب فریب طرف معامله شود.

شرایط تحقق تدلیس عبارتند از :

1.عملیاتی باید انجام شود

2.این عملیات موجب فریب طرف معامله شود .

همه چیز در رابطه با انواع خیارات فسخ قرارداد - بخش سی و ششم توضیح خیار تدلیس- همراه با فایل صوتی


از تعریف ماده 438 قانون مدنی کاملا مشخص است که برای تحقق تدلیس باید عملی انجم شده باشد ،باید حیله ای سبب فریب طرف معامله شود خواه بوسیله ی گفتار دروغ باشد یا فعل فریب دهنده برای تحقق تدلیس سوء نیت و قصد و عمد فریب لازم است و اگر فروشنده کالای خود را به اشتباه ،توصیف غیر واقعی کند،تدلیس بشمار نمی اید.

سکوت عمدی طرف معامله درباره ی عیب کالا در جایی که عرف بیان و اظهار عیب را لازم میداند نیز ،تدلیس محسوب میشود.

به عنوان مثال هرگاه در بیع اتومبیلی که به مقدار قابل ملاحظه ای اب کم میکند و جوش می اورد ،بایع از بیان عیب خودداری کند ،میتوان گفت که مرتکب تدلیس شده است .

بنابراین میتوان گفت عملیات در ماده 438 قانون مدنی اعم از عملیات مثبت و منفی میباشد یعنی هم شامل انجام فعل برای تدلیس مثل وصف دروغی رابه کالا نسبت دادن و ترک فعل مثل سکوت در مقام بیان ،جاییکه فروشنده از عیب اگاهی دارد و میبایست این عیب را اعلام کند ولی خودداری کند می شود .

اما ایا خودداری از بیان عیوب مبیع همیشه تدلیس محسوب می شود ؟

بنابر مصلحت سکوت فروشنده درباره ی عیب اشکار مبیع ،تدلیس محسوب نمیشود زیرا در قرارداد حفظ منافع هر یک از طرفین به عهده ی خود او میباشد و از هیچکس نمیتوان انتظار داشت که تمام اطلاعات مربوط به مزایا و عیوب کالایی را در طرف خود بگذارد .اما درحالتیکه عیب پنهان است و با وارسی متعارف نمیتوان به آن پی برد ،سکوت فروشنده اگاه از عیب ،نوعی نیرنگ و فریب است که حقوق نباید از آن بگذرد.




نظرات کاربران